Lối thoát nào cho khủng hoảng chính trị tại Đức

Trên thực tế, diễn biến này không phải là điều gì bất ngờ bởi cuộc đàm phán giữa FDP, đảng Xanh và CDU/CSU từ khi bắt đầu đã không suôn sẻ do khác biệt trên nhiều vấn đề then chốt, đặc biệt là chính sách người nhập cư. Trong khi đảng CDU/CSU muốn mở cửa đón thêm 200.000 người là thân nhân của người tị nạn hiện sống ở Đức thì đảng FDP kiên quyết phản đối.

Ngoài ra, các đảng cũng bất đồng về vấn đề môi trường. Trong khi đảng Xanh muốn hạn chế việc sản xuất than và ô tô động cơ đốt trong thì đảng FDP nhấn mạnh tầm quan trọng của 2 lĩnh vực sản xuất này để bảo vệ nền công nghiệp và việc làm của người Đức.

Diễn biến mới nhất trên chính trường đã đẩy Đức- nền kinh tế lớn nhất châu Âu- rơi vào nguy cơ khủng hoảng chính trị và có thể sẽ chấm dứt kỷ nguyên cầm quyền của Thủ tướng Angela Merkel.

Việc các chính đảng tại Đức không đạt được thoả thuận hình thành một liên minh chưa từng có tiền lệ trong lịch sử chính trị nước này cũng có thể dẫn tới cuộc bầu cử mới, điều mà tất cả các bên đều muốn tránh vì lo ngại sẽ có thêm lợi thế cho đảng Sự lựa chọn vì nước Đức (AfD) theo đường lối cực hữu. Tuy nhiên, câu hỏi đặt ra là liệu còn có sự lựa chọn nào khác để cứu vãn tình hình hiện nay hay không?

Một trong những kịch bản tốt nhất cho đảng của bà Merkel đó là liên minh với đảng trung tả Dân chủ Xã hội (SPD) – đảng nắm giữ số ghế nhiều thứ 2 tại Quốc hội Đức hiện nay. Tuy nhiên, đây không phải là “cửa sáng” bởi SPD đã từ chối hợp tác để lập chính phủ “đại liên minh” như từng làm trước đó (liên minh giữa 2  đảng này đã tồn tại từ năm 2013-2017).

Kịch bản khác là CDU/CSU liên minh riêng với đảng Xanh hoặc đảng FDP thành lập chính phủ thiểu số, song một chính phủ như vậy sẽ không ổn định và cũng không phải là điều mong muốn của Thủ tướng Merkel.

Ngày 21/11, bà Angela Merkel bày tỏ hoài nghi về việc dẫn dắt một chính phủ thiểu số nếu như không thành lập được liên minh để điều hành nền kinh tế lớn nhất châu Âu này, đồng thời cho rằng một cuộc bầu cử mới là một giải pháp tốt hơn.

Tuyên bố này được đưa ra sau khi Tổng thống Đức Frank-Walter Steinmeier kêu gọi các nhà lãnh đạo chính trị xem xét lại quan điểm và nỗ lực hơn nữa để có thể thành lập một chính phủ mới. Dự kiến, Tổng thống Steinmeier sẽ gặp gỡ các lãnh đạo tất cả các đảng tham gia đàm phán lập liên minh trong những ngày tới.

Nếu như các bên không đạt được thỏa thuận, phương án duy nhất sẽ là tổ chức một cuộc bầu cử mới hoặc chấp nhận một chính phủ thiểu số. Hiến pháp Đức không cho phép Quốc hội tự giải tán và quyết định này phụ thuộc vào Tổng thống Steinmeier.

Theo kết quả một cuộc thăm dò dư luận do Viện nghiên cứu Forsa thực hiện cho các kênh RTL và N-TV được công bố rạng sáng 21/11, phần lớn cử tri Đức được hỏi ủng hộ tiến hành một cuộc bầu cử mới để bầu lại cơ quan lập pháp nước này.

Kết quả thăm dò cho biết có tới 45% số cử tri đủ tư cách tham gia bầu cử cho rằng bầu cử lại là lối thoát cho cuộc khủng hoảng chính trị được coi là tồi tệ nhất hiện nay ở Đức. Chỉ có 27% số ý kiến được hỏi bày tỏ mong muốn trở lại một chính phủ "đại liên minh" giữa liên đảng bảo thủ CDU/CSU của Thủ tướng Đức Angela Merkel và đảng SPD, trong khi 24% ủng hộ một chính phủ thiểu số điều hành nước Đức.

Cũng theo cuộc thăm dò trên, nếu nước Đức phải tiến hành bầu cử lại, kết quả bầu cử nhiều khả năng có những khác biệt so với cuộc tổng tuyển cử vừa qua. Đảng được hưởng lợi nhiều nhất khi tiến hành bầu cử lại sẽ là đảng Xanh, với tỷ lệ ủng hộ tăng 3,1%, đứng ở mức 12%. Tỷ lệ ủng hộ liên đảng CDU/CSU giảm gần 2%, xuống còn 31%, trong khi tỷ lệ ủng hộ FDP và AfD đều giảm nhẹ. Đặc biệt theo cuộc thăm dò, có trên 50% số người dân Đức được hỏi không đồng tình với quyết định rút khỏi đàm phán thành lập chính phủ của FDP. 49% số ý kiến cũng bày tỏ ủng hộ bà Merkel tiếp tục là ứng cử viên chung của CDU và CSU trong trường hợp phải bầu cử lại.

An Bình