Không duy trì quy mô tuyển sinh để đánh đổi chất lượng

Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học Nguyễn Thị Kim Phụng. Ảnh: VGP/Nhật Nam

Đó là giải thích của bà Nguyễn Thị Kim Phụng, Vụ trưởng Vụ Giáo dục đại học (Bộ GD&ĐT) về tiêu chí xác định đảm bảo chất lượng đầu vào tuyển sinh đại học, cao đẳng, trung cấp nhóm ngành đào tạo giáo viên hệ chính quy năm 2018.

Đâu là căn cứ để xác định ngưỡng đảm bảo xét tuyển sinh sư phạm 2018, thưa bà?

Ngưỡng đảm bảo xét tuyển sinh sư phạm 2018 dựa trên cơ sở kết quả điểm thi của các thí sinh đăng ký xét tuyển vào các ngành sư phạm và yêu cầu chất lượng đầu vào của các ngành đào tạo giáo viên để đảm bảo chất lượng người thầy trong toàn hệ thống. Chúng tôi cũng căn cứ vào những tiêu chí khác như điểm ưu tiên, các yếu tố vùng miền có đăng kí nhu cầu tuyển sinh sư phạm để xác định ngưỡng đảm bảo này.

Với mức sàn đó và mặt bằng điểm thi năm nay, có thể thấy với mặt bằng điểm thi thấp, rất có khả năng một số trường không tuyển đủ chỉ tiêu, Bộ GD&ĐT có tính toán đến điều này?

Các đơn vị chức năng của Bộ GD&ĐT, cũng như các thành viên của Hội đồng xác định tiêu chí đảm bảo chất lượng đầu vào tuyển sinh đại học, cao đẳng, trung cấp nhóm ngành đào tạo giáo viên hệ chính quy năm 2018 đã bàn thảo kỹ khi xem xét các yếu tố để đưa ra phương án cuối cùng.

Các thành viên của Hội đồng là đại diện cho các hệ đào tạo khác nhau, ở các vùng miền khác nhau. Hội đồng cũng xác định có thể có những trường, có ngành khó tuyển sinh, kể cả ở những vùng khó tuyển sinh hoặc hệ cao đẳng, trung cấp.

Tuy nhiên, tôi xin khẳng định, chúng tôi xác định không duy trì quy mô tuyển sinh để đánh đổi chất lượng. Yếu tố chất lượng khi xác định mức điểm sản phải được đặt lên hàng đầu. Trong buổi họp hội đồng ngày 16/7, các thành viên của Hội đồng điểm sàn đều có những ý kiến phát biểu tâm huyết, thể hiện trách nhiệm của mình trước tương lai đất nước, rằng làm sao phải đào tạo ra được đội ngũ những người thầy tốt để đào tạo ra những thế hệ học trò tốt. Đó là sự quyết tâm rất lớn của ngành và cả những trường ở vùng khó khăn cũng chung quyết tâm đó.

Thực tế tuyển sinh từ các năm trước cho thấy, không nhiều thí sinh, đặc biệt là những thí sinh điểm cao "mặn mà" với sư phạm. Điều này không chỉ do vấn đề từ các trường mà do nhiều yếu tố khác, như ít có cơ hội việc làm sau này, mức thu nhập sau khi ra trường... Nhưng hiện nay vấn đề này chưa có giải pháp nào nào để giải quyết triệt để. Bài toán khó có đang bị đẩy về phía các trường, trong khi các trường tồn tại được là nhờ đảm bảo được nguồn tuyển?

Về vấn đề việc làm của thí sinh sau khi tốt nghiệp sư phạm, vừa rồi toàn ngành có khảo sát tổng thể về nhu cầu việc làm của 63 tỉnh, thành phố trên toàn quốc và năm 2018 này Bộ GD&ĐT giao chỉ tiêu trên cơ sở nhu cầu sử dụng đó. Như vậy, có thể thấy, càng ngày chỉ tiêu của ngành càng được xác định tiệm cận với nhu cầu sử dụng ở thời điểm sau khi các em ra trường. Còn các chế độ đãi ngộ, các chính sách khác thì gần đây, chính phủ và trung ương đã thông qua Đề án cải cách tiền lương và tất cả các yếu tố đó dần được giải quyết.

Tuy nhiên, đối với riêng ngành GD&ĐT, trong khả năng của mình, chúng tôi trước hết cố gắng giải quyết vấn đề chỉ tiêu tuyển sinh sát với nhu cầu về sử dụng lao động ngành sư phạm. Có nghĩa, hầu hết các em tốt nghiệp sẽ có việc làm, đó cũng là sự hấp dẫn rất lớn với các em vào sư phạm. Đây cũng là lý do tại sao năm nay chỉ tiêu giao cho các ngành sư phạm lại giảm tới 38% so với năm trước.

Tuy nhiên, có thể thấy, hiện do các trường tập trung chú trọng lĩnh vực đào tạo, chưa mở rộng lĩnh vực hoạt động khác trong môi trường giáo dục đại học, nên chỉ tiêu vẫn là vấn đề sống còn với các trường. Thời gian tới, Bộ GD&ĐT có kế hoạch dài hơi để làm phong phú hơn các hoạt động của trường sư phạm, giúp họ có thể thu hút nguồn lực khác hay không?

Đối với hệ thống đào tạo sư pham, trong những năm gần đây chúng ta đã nói đến nhu cầu cần phải đổi mới hệ thống này như thế nào. Một trong những nội dung đổi mới là khảo sát, đánh giá năng lực của tất cả các trường sư phạm ở các vùng miền khác nhau để có căn cứ, cơ sở làm công tác quy hoạch đào tạo sư phạm chung trên toàn quốc. Trên cơ sở khảo sát đánh giá đó, các trường cũng tự đánh giá năng lực của mình, các cơ quan chủ quản cũng đánh giá nhu cầu duy trì các trường sư phạm thuộc phạm vi quản lý của mình.

Trong những năm gần đây, các trường sư phạm cũng như các cơ quan chủ quản, cũng như ngành

Ngành GD&ĐT cũng đã có những đổi mới nhất định. Ví dụ, một số trường sư phạm đã chuyển đổi thành trường đa ngành để đào tạo các ngành khác nhau, tận dụng cơ sở vật chất, đội ngũ người thầy để đào tạo các ngành khác nhau theo nhu cầu sử dụng lao động chứ không chỉ chuyên về đào tạo sư phạm nữa. Rồi các trường cũng đã linh hoạt hơn hoạt động của mình, không chỉ là đào tạo mà còn là bồi dưỡng cán bộ cho địa phương và đặc biệt là bồi dưỡng để nâng chuẩn giáo viên đang công tác tại địa phương. Việc này cũng phù hợp với những nội dung đang bổ sung, sửa đổi trong Luật Giáo dục với định hướng sẽ nâng chuẩn trình độ giáo viên từ mầm non đến tiểu học để có chất lượng đội ngũ giáo viên tốt hơn.

Việc cải cách để nâng cao chất lượng đào tạo, rồi việc các trường của địa phương hay các trường nhỏ sẽ có thể hợp tác liên kết với các trường lớn để có thể có chương trình trình đào tạo, cung cấp chất lượng đào tạo tốt hơn. Hoặc một số trường đang tiến tới xu hướng giải thể hoặc sáp nhập với các trường lớn khác, hoặc trở thành cơ sở đào tạo vệ tinh của các trường lớn ở những vùng ven các khu trung tâm… Đây là xu hướng tất yếu sẽ diễn ra trong tương lai và Bộ GD&ĐT đang tiến hành quy hoạch mạng lưới các cơ sở giáo dục đại học và các cơ sở đào tạo giáo viên theo định hướng đó.

Đó là những chính sách tổng thể đã được xúc tiến nghiên cứu thực hiện trong một vài năm gần đây và sẽ được triển khai trong một vài năm tới để hệ thống của chúng ta sát với nhu cầu hơn và nâng cao chất lượng hơn.

Hiện nay, nhìn chung các trường đều không còn chịu sự điều chỉnh của ngưỡng đảm bảo chất lượng đầu vào nữa, nhưng riêng khối trường sư phạm này chúng ta vẫn áp một chế độ riêng để có thể kiểm soát chất lượng tuyển sinh, điều này có tạo sự bất bình đẳng cho các trường hay không khi chúng ta chấp nhận sân chơi tự chủ cho các trường?

Thực sự chúng tôi cũng xác định đào tạo sư phạm phải khác biệt với đa số các ngành khác và cái khác ở đây là chúng ta đào tạo ra một đội ngũ người thầy. Đội ngũ thầy tốt sẽ có thế hệ học trò tốt, thế hệ học trò tốt sẽ có các lớp công dân tốt, có lớp lao động tốt để công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế. Chính vì sự khác nhau đó nên sự quản lý nhà nước với các trường sư phạm không thể đại trà. Chúng tôi vẫn giữ giao chỉ tiêu đào tạo, giữ điểm sàn để đảm bảo chất lượng đào tạo.

Nhưng đây không phải chỉ là quyết tâm của cơ quan quản lý nhà nước mà còn là quyết tâm của toàn ngành và hầu hết hiệu trưởng nhà trường, những người tham gia hội đồng điểm sàn vừa họp chiều 16/7, hoặc trong các hội nghị của ngành cũng đều khẳng định, nêu cao quyết tâm này.

Các trường sư phạm đang có sự chuyển đổi. Sự chuyển đổi này cũng đảm bảo chuyển đổi thành các trường đa ngành hoặc sáp nhập vào các trường khác, hoặc thành những cơ sở đào tạo bồi dưỡng của tỉnh, vùng… Điều đó cho thấy rằng các trường sư phạm có nhiều hướng phát triển bình đẳng như các trường khác. Còn nếu họ vẫn lựa chọn thế mạnh, mũi nhọn nhất của mình là đào tạo giáo viên thì toàn ngành cũng như chính mỗi trường đều đang thể hiện quyết tâm rất lớn của mình. Chúng tôi cho rằng, đó là trách nhiệm, sứ mệnh của ngành giáo dục đối với tương lai đất nước.