VCCI lo ngại tác động lớn nhất trong đề xuất mới của Bộ TTTT

VCCI cho rằng, trên thực tế, Việt Nam hiện đã có rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài đang tham gia vào hoạt động kinh doanh các dịch vụ cung cấp nội dung theo yêu cầu trên Internet.

Trong công văn góp ý dài hơn 6.000 chữ gửi ban soạn thảo, góp ý đầu tiên của VCCI là về việc nhận diện phạm vi dịch vụ phát thanh truyền hình. 

Thêm dịch vụ bị áp cơ chế như phát thanh, truyền hình

VCCI cho rằng, thay đổi cơ bản nhất, dự kiến cũng tạo ra tác động lớn nhất của Dự thảo so với Nghị định Nghị định 06 là việc đưa “dịch vụ ứng dụng viễn thông để cung cấp nội dung theo yêu cầu trên hạ tầng kỹ thuật truyền dẫn phát sóng phát thanh truyền hình đến người sử dụng” vào diện “dịch vụ phát thanh, truyền hình”, từ đó thiết kế việc kiểm soát dịch vụ này với tính chất kiểm soát dịch vụ phát thanh, truyền hình.

VCCI nhận định, mặc dù quy định chưa thật rõ ràng, dường như theo Dự thảo này thì các dịch vụ cung cấp các sản phẩm giải trí (phim, nhạc, chương trình giải trí khác) và các “nội dung” khác thực hiện trên nền tảng Internet vốn đang khá phổ biến hiện nay sẽ được xếp vào diện “dịch vụ phát thanh, truyền hình” và thuộc cơ chế quản lý áp dụng đối với dịch vụ phát thanh, truyền hình.

Theo VCCI, từ góc độ pháp lý và thực tiễn, việc xếp các dịch vụ “cung cấp nội dung theo yêu cầu” trên Internet vào nhóm dịch vụ phát thanh, truyền hình là chưa hợp lý, không phản ánh đúng bản chất của hoạt động phát thanh, truyền hình.

Thứ nhất, về mặt pháp lý, Phụ lục 4 Luật Đầu tư (về Danh mục ngành nghề kinh doanh có điều kiện) quy định dịch vụ cung cấp nội dung trên mạng Internet (bao gồm cả theo yêu cầu hoặc không theo yêu cầu) ở mục riêng, độc lập với dịch vụ phát thanh, truyền hình. Do đó việc Dự thảo xếp dịch vụ này vào nhóm dịch vụ phát thanh, truyền hình dường như mâu thuẫn với quy định của Luật Đầu tư.

Thứ hai, về mặt thông lệ quốc tế, theo phân loại chung của thế giới thì dịch vụ ứng dụng viễn thông để cung cấp nội dung theo yêu cầu (và cả các nội dung giá trị gia tăng) đang được xem xét trong Dự thảo này được xếp vào nhóm dịch vụ nội dung mạng (online content) chứ không phải dịch vụ phát thanh, truyền hình.

Thứ ba, về mặt cam kết quốc tế, mặc dù Việt Nam không có cam kết trong WTO về dịch vụ phát thanh, truyền hình, nhưng lại có cam kết về dịch vụ nội dung trên Internet (On-line information and data processing (incl. transaction processing) – dịch vụ xử lý thông tin và dữ liệu trên mạng, bao gồm cả xử lý giao dịch), với miêu tả nội hàm hoàn toàn đồng nhất với dịch vụ ứng dụng viễn thông để cung cấp nội dung theo yêu cầu được xem xét tại Dự thảo này.

Nói cách khác, với việc cam kết này, Việt Nam đã chính thức ghi nhận dịch vụ ứng dụng viễn thông để cung cấp nội dung là dịch vụ nội dung mạng, không phải dịch vụ phát thanh, truyền hình.

Thêm nữa, dù theo pháp luật trong nước Việt Nam có hiểu dịch vụ cung cấp nội dung theo yêu cầu là gì thì Việt Nam vẫn phải tuân thủ cam kết về việc mở cửa cho dịch vụ này theo cam kết nói trên. Nếu xếp dịch vụ này vào nhóm dịch vụ phát thanh, truyền hình và do đó không mở cho nhà đầu tư nước ngoài, cần đánh giá đầy đủ nguy cơ vi phạm cam kết WTO về vấn đề này.

Cũng liên quan tới vấn đề này, trên thực tế, hiện đã có rất nhiều nhà đầu tư nước ngoài đang tham gia vào hoạt động kinh doanh các dịch vụ cung cấp nội dung theo yêu cầu trên Internet (theo các hình thức đầu tư khác nhau) phù hợp với cam kết của Việt Nam trong WTO. Do đó, nếu nay dịch vụ này bị xếp vào nhóm dịch vụ phát thanh, truyền hình, từ đó các nhà đầu tư nước ngoài buộc phải rút khỏi các hoạt động kinh doanh này, thị trường các dịch vụ này sẽ có xáo trộn đặc biệt lớn (về đầu tư, tài chính, cạnh tranh). Đồng thời, Việt Nam cũng có thể sẽ phải đối mặt với những hệ quả khó dự đoán.

Do đó, VCCI đề nghị ban soạn thảo điều chỉnh lại phạm vi Dự thảo để bảo đảm phạm vi điều chỉnh của Nghị định này chỉ bao gồm các dịch vụ phát thanh truyền hình (thuộc mã CPC 846 theo Hệ thống CPC, phiên bản 2.1 của Liên Hợp Quốc).

Cân nhắc việc thiết lập cơ chế kiểm soát riêng

VCCI cho rằng hiện các dịch vụ như cung cấp phim, nhạc, các chương trình giải trí, sách, báo, hoặc các sản phẩm nội dung trên mạng khác (miễn phí hoặc có thu phí, nội dung được cung cấp theo yêu cầu của người sử dụng Internet hay sẵn có không cần yêu cầu) đang được kiểm soát bởi nhiều quy định pháp luật.

Các hệ thống pháp luật này đang điều chỉnh chung các hoạt động về nội dung trên Internet, không phải thiết kế riêng cho các dịch vụ cung cấp nội dung theo yêu cầu trên Internet. Mặc dù vậy, chỉ với các hệ thống pháp luật này, các dịch vụ cung cấp nội dung theo yêu cầu trên Internet khá phổ biến trong thời gian qua đã được kiểm soát tương đối ở nhiều khía cạnh, và việc triển khai thực hiện khá ổn định, dường như không tạo ra nguy cơ nào lớn hơn các hoạt động dịch vụ nội dung khác trên Internet.

Do đó, đề nghị Ban soạn thảo cân nhắc về sự cần thiết phải thiết lập thêm một cơ chế kiểm soát riêng, đặc thù cho nhóm dịch vụ cung cấp nội dung theo yêu cầu trên Internet.

Đi vào chi tiết, VCCI cũng cho rằng một số quy định tại Dự thảo chưa thực sự đảm bảo tính thống nhất, minh bạch về cơ chế quản lý, cần được cân nhắc, xem xét. Cụ thể như dự kiến sẽ sắp xếp số lượng các doanh nghiệp truyền hình trả tiền có hạ tầng mạng viễn thông, sắp xếp số lượng các kênh chương trình cả trong nước và nước ngoài.

Hay như dự kiến duy trì dịch vụ truyền hình cáp tương tự theo hướng không mở rộng phạm vi và số lượng đơn vị cung cấp dịch vụ; chấm dứt cung cấp dịch vụ truyền hình cáp tương tự theo nhu cầu thị trường để tránh lãng phí nguồn lực đầu tư của xã hội…

Về nội dung này, VCCI đặt ra nhiều câu hỏi: Sẽ loại bỏ các doanh nghiệp truyền hình trả tiền có hạ tầng mạng viễn thông, các kênh chương trình? Nếu đúng thì Bộ dựa vào các tiêu chí nào để xác định số lượng tối đa? Dựa vào tiêu chí nào để loại bỏ doanh nghiệp nếu vượt quá số lượng tối đa? Doanh nghiệp bị loại bỏ (hoàn toàn không phải do vi phạm pháp luật) sẽ được bồi thường như thế nào? … Những vấn đề này không thấy giải trình trong bản Thuyết minh cũng như chưa được quy định cụ thể trong Dự thảo.

“Những doanh nghiệp dù đáp ứng điều kiện kinh doanh quy định cũng không được cấp giấy phép? Nếu đúng thì điều này mâu thuẫn với quy định của Luật Đầu tư về việc doanh nghiệp có quyền “Tự do kinh doanh trong những ngành, nghề mà luật không cấm” (Điều 7) trong bối cảnh các văn bản Luật liên quan không có quy định nào về điều kiện cấm kinh doanh do vượt quá số lượng tối đa”, VCCI đặt vấn đề.

Đại diện cộng đồng doanh nghiệp cho rằng, trong tổng thể, có thể thấy các quy định dự kiến sửa đổi sẽ có tác động rất lớn đến quyền và lợi ích hợp pháp của doanh nghiệp cũng như ảnh hưởng đến môi trường kinh doanh trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ này, vì vậy cần phải có những đánh giá tác động kỹ càng. Ngay cả khi đã đánh giá và thực hiện thì cũng cần phải có các bước đi thận trọng, có các tiêu chí minh bạch, cụ thể để tránh những tác động bất lợi.

Ngoài ra, VCCI cũng góp ý về các quy định liên quan đến điều kiện kinh doanh trong dự thảo và cả điều kiện kinh doanh đang quy định tại Nghị định 06.

Thành Đạt