Việt Nam có trung tâm đột quỵ đạt chuẩn chất lượng điều trị vàng

GS.TS Carlos Molina - chuyên gia đầu ngành về đột quỵ châu Âu, trao chứng nhận đạt chuẩn chất lượng điều trị vàng của Hội Đột quỵ châu Âu cho BV Nhân dân 115. Ảnh: benhvien115.com.vn

Trung tâm Đột quỵ Bệnh viện (BV) nhân dân 115 là sự kết hợp của Khoa Bệnh lý mạch máu não và Khoa Chẩn đoán hình ảnh. Trung tâm Đột quỵ 115 là nơi điều trị đột quỵ tiên phong của cả nước, áp dụng nhiều kỹ thuật mới, nghiên cứu khoa học và chỉ đạo tuyến về đột quỵ. Đây cũng là trung tâm đột quỵ lớn hàng đầu châu Á.

Để đạt được chứng nhận này, các đơn vị đột quỵ phải đạt 7 tiêu chí khắt khe như: Thời gian nhập viện đến khi được điều trị tái thông trong vòng 60 phút, tỉ lệ điều trị tái thông 5-15% trong tổng số bệnh nhân nhập viện, tỉ lệ bệnh nhân được chụp MRI/CT Scanner trên 85%, tỉ lệ bệnh nhân đột quỵ nhồi máu não được sử dụng thuốc chống kết tập tiểu cầu khi xuất viện, tỉ lệ bệnh nhân rung nhĩ được điều trị kháng đông khi xuất viện, tỉ lệ bệnh nhân được tầm soát rối loạn chức năng nuốt tại đơn vị đột quỵ, tỷ lệ bệnh nhân đột quỵ được điều trị tại đơn vị đột quỵ hoặc phòng hồi sức tích cực.

Từ năm 2017 đến nay, Tổ chức Đột quỵ châu Âu và Tổ chức Đột quỵ thế giới thông qua Chương trình Angels đã hỗ trợ Việt Nam nâng cao chất lượng điều trị đột quỵ bằng cách hỗ trợ các BV trong cả nước thành lập các đơn vị đột quỵ và tối ưu hóa chất lượng điều trị đột quỵ. Với sự trợ giúp này, từ chỉ 14 đơn vị đột quỵ năm 2017, đến nay Việt Nam đã có 73 đơn vị điều trị đột quỵ và trong tương lai phấn đấu tất cả các BV tại Việt Nam sẽ có đơn vị.

TS.BS. Bùi Minh Trạng, Phó Giám đốc BV Nhân dân 115 cho biết, trong năm 2018, Khoa Bệnh lý mạch máu não đã điều trị cho gần 12.000 người bệnh bị đột quỵ não, với tỉ lệ cứu sống gần 90%. BV đã rút ngắn thời gian nằm viện trung bình của bệnh nhân bị đột quỵ não từ 5,88 ngày vào năm 2016 xuống còn 4,54 ngày trong năm 2018. Việc rút ngắn thời gian nằm viện đối với bệnh nhân bị đột quỵ não của BV Nhân dân 115 là một minh chứng thuyết phục về tính hiệu quả của quy trình can thiệp điều trị, tương đương các nước có hệ thống y tế phát triển.

Đặc biệt, BV đã triển khai thành công cả 2 kỹ thuật điều trị bằng thuốc tiêu sợi huyết và đặt catheter (ống thông) tĩnh mạch lấy huyết khối. Hiện nay, BV đang chuẩn bị nguồn lực để triển khai kỹ thuật khoan sọ não lấy máu tụ trong trường hợp bệnh nhân bị biến chứng nặng xuất huyết não thay vì mở hộp sọ như trước đây với kỳ vọng sẽ làm giảm thấp hơn nữa tỷ lệ tử vong và tàn phế do đột quỵ não.

Bệnh nhân đột quỵ điều trị tại BV Nhân dân 115. Ảnh: Báo Thanh niên

Chỉ 19,4% bệnh nhân đột quỵ đến BV trong thời gian vàng

Tại hội thảo Hướng đến chăm sóc tối ưu cho bệnh nhân đột quỵ được tổ chức tại TPHCM vào sáng 21/4, TS.BS. Nguyễn Huy Thắng, Chủ tịch Hội Đột quỵ TPHCM cho biết, chỉ 19,4 % bệnh nhân đột quỵ não đến BV trong khoảng thời gian vàng của bệnh lý (dưới 4,5 giờ), do đó tình trạng tử vong của căn bệnh này vẫn còn cao, lên đến hơn 18%.

Đột quỵ não là bệnh lý có nguy cơ tử vong cao và gây hậu quả nặng nề như bị liệt, rối loạn ngôn ngữ, mất cảm giác, mất trí nhớ, hôn mê... Đây là một trong những cấp cứu y khoa khẩn cấp, nếu được cấp cứu đúng thời điểm giờ vàng (trong vòng 4,5 giờ đầu sau khi được phát hiện các dấu hiệu đầu tiên) bằng các thuốc tiêu huyết khối đường tĩnh mạch, hoặc trong vòng 4,5-6 giờ đầu áp dụng lấy huyết khối bằng dụng cụ cơ học thì khả năng cứu sống rất cao cũng như hạn chế được các di chứng nặng nề.

Tuy nhiên, thực tế, trong những năm qua bệnh nhân đột quỵ não đến BV để cấp cứu trong thời gian vàng (dưới 4,5 giờ) chỉ đạt 19,4% và chỉ 5,3% bệnh nhân đến trong vòng 6 giờ đầu tiên. Như vậy, chỉ khoảng 25% tổng số bệnh nhân được điều trị kịp thời và đạt được kết quả khả quan. Do đó, tỉ lệ tử vong do đột quỵ não tại Việt Nam vẫn còn cao, 18% đối với nam và 23% đối với nữ.

Điểm đặc biệt, sau khi điều trị, mới chỉ có 5% bệnh nhân tại Việt Nam được chuyển đến các trung tâm vật lý trị liệu, trong khi ở các nước phát triển 100% sau đột quỵ đều được chuyển gửi đến các trung tâm vật lý trị liệu.

Theo thống kê của Trung tâm Đột quỵ BV Nhân dân 115 thì số người bị đột quỵ não chiếm 85% trong các loại đột quỵ và nhập viện tăng đều qua các năm. Nếu như năm 2016 có 10.351 bệnh nhân thì đến năm 2017 tăng lên 11.244 bệnh nhân và năm 2018 tăng lên 11.787 bệnh nhân.

TS.BS. Nguyễn Huy Thắng cho biết thêm, đột quỵ não là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu và là nguyên nhân hàng đầu làm giảm tuổi thọ. Hơn 20 năm qua, tỉ suất đột quỵ ở Việt Nam tăng đáng kể từ 213,58/100.000 người/năm (1990) lên đến 254,78/100.000 người-năm (2010). Mỗi năm Việt Nam có hơn 200.000 ca đột quỵ mới mắc, dẫn đến 11.000 người tử vong.

BT