Mỹ thúc đẩy cải thiện quan hệ với Nga

Hôm qua, ngày 14/5, Ngoại trưởng Mỹ đã có chuyến thăm Nga, hội đàm với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov, gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin tại Sochi nhằm tìm giải pháp “cài đặt” lại mối quan hệ song phương hiện đang rất căng thẳng trên nhiều vấn đề.

Phát biểu tại thành phố nghỉ dưỡng Sochi của Nga bên bờ Biển Đỏ, trước khi diễn ra cuộc hội đàm, Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã nói với người đồng cấp Nga Sergei Lavrov rằng Tổng thống Donald Trump quyết tâm cải thiện quan hệ với Moscow. Ông Pompeo đã khẳng định với ông Lavrov rằng hai nước có thể không đồng thuận về mọi thứ, song vẫn có chỗ cho sự hợp tác, đặc biệt là trong hoạt động chống khủng bố và không phổ biến hạt nhân.

Đáp lại, Ngoại trưởng Nga Sergei Lavrov cho rằng đã đến lúc Nga và Mỹ bắt đầu hướng hợp tác mới mang tính xây dựng. Ông Lavrov cho biết có nhiều sự ngờ vực trong mối quan hệ giữa hai nước, song ông hy vọng rằng hai bên sẽ có cuộc đối thoại mang tính xây dựng.

Cùng ngày, Tổng thống Nga Vladimir Putin đã có cuộc hội kiến với Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo tại thành phố Sochi, khẳng định Moscow mong muốn "khôi phục hoàn toàn" quan hệ với Washington.

Tổng thống Putin cho biết trong cuộc điện đàm với người đồng cấp Mỹ Donald Trump hôm 3/5, ông đã "có ấn tượng rằng Tổng thống (Trump) muốn khôi phục quan hệ và liên lạc Nga-Mỹ để giải quyết những vấn đề thể hiện lợi ích chung".

Nhà lãnh đạo Nga cũng cho rằng dù báo cáo của Công tố viên đặc biệt Robert Mueller là "khác thường", song đây là một "nghiên cứu khách quan" cho thấy "không có dấu hiệu thông đồng" giữa Moscow và Washington trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016.

Bình luận trước chuyến thăm Nga của Ngoại trưởng Mỹ, nhà báo Pháp Anne Corpet cho biết :“Đây là chuyến thăm Nga đầu tiên của Mike Pompeo kể từ khi ông làm lãnh đạo ngoại giao Mỹ và theo dự báo thì sẽ có rất nhiều chủ đề thảo luận. Washington và Moscow đang bất đồng trên nhiều vấn đề. Gần đây, hai nước đã có nhiều tranh cãi gay gắt và Ngoại trưởng Mỹ muốn bày tỏ với Moscow những lo ngại của Washington về sự can thiệp của Nga vào Ukraine, nhất là Venezuela và đương nhiên là cả những vấn đề liên quan đến Iran, Syria và Triều Tiên”.

Trong khi đó, Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết, tất cả các chủ đề sẽ được đề cập, nói theo ngôn ngữ ngoại giao, là một cách thẳng thắn và trực tiếp.

Còn Thứ trưởng Bộ Ngoại giao Nga Sergei Ryabkov nhấn mạnh Moscow và Washington vẫn bất đồng trong nhiều vấn đề và hai bên cần nỗ lực thực chất để vượt qua những bất đồng lớn này. Thứ trưởng Ryabkov nêu rõ: "Chúng tôi sẽ rất cảm kích nếu chính quyền Mỹ sẵn sàng phát triển động lực tích cực sau cuộc điện đàm giữa tổng thống hai nước hôm 3/5 vừa qua. Chúng tôi cho rằng sẽ có thêm cơ hội thảo luận chi tiết tất cả những vấn đề cấp bách, từ kiểm soát vũ khí cho tới vấn đề Venezuela... Chắc chắn chúng ta sẽ thấy bất đồng lớn trong quan điểm hai bên, nhưng chúng tôi không cường điệu hóa điều này".

Theo ông Ryabkov, việc hoạch định các bước đi cụ thể nhằm mục tiêu nối lại cuộc đối thoại có ý nghĩa về vấn đề kiểm soát vũ khí có thể là kết quả quan trọng của chuyến thăm tới Nga lần này của Ngoại trưởng Pompeo.

Ngoài ra, ông Ryabkov cho biết thêm cuộc gặp thượng đỉnh có thể có giữa Tổng thống Vladimir Putin và người đồng cấp Mỹ Donald Trump bên lề Hội nghị Thượng đỉnh G20 ở thành phố Osaka (Nhật Bản) vào cuối tháng 6 tới có thể được đem ra thảo luận trong cuộc hội đàm giữa Ngoại trưởng Mỹ và các nhà lãnh đạo Nga trong ngày 14/5.

Có thể nói sự “băng giá” trong quan hệ Nga - Mỹ trong vài năm trở lại đây không chỉ có tác động sâu sắc đến hai bên mà cả trên chính trường thế giới. Nhất là những điểm nóng tại Afghanistan, Syria, Ukraine, gần đây là Venezuela; đặc biệt là vấn đề hạt nhân của Iran, Triều Tiên, cũng như Hiệp ước về Loại bỏ tên lửa tầm trung và tầm ngắn (INF), hay tương lai Hiệp ước Cắt giảm vũ khí chiến lược (START)…

Khi nắm quyền lãnh đạo nước Mỹ, dư luận quốc tế cho rằng Tổng thống Donald Trump có thể “cài đặt” lại mối quan hệ với Nga. Đã có các cuộc gặp thượng đỉnh chính thức và không chính thức giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và người đồng cấp Mỹ Donald Trump để tìm kiếm các mối quan hệ nhưng không thành công.

Trong khi đó, cuộc điều tra kéo dài gần hai năm với cáo buộc Nga can thiệp bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 đã làm tan biến mọi hy vọng.

Không những vậy, với lực lượng chống Nga chiếm ưu thế ở Quốc hội, dựa vào một số vụ việc, tình huống khác nhau, Mỹ tiếp tục gia tăng các biện pháp trừng phạt Moscow trên nhiều lĩnh vực về kinh tế cũng như các tổ chức, cá nhân…

Ở một khía cạnh không kém phần quan trọng liên quan đến quốc phòng, khi Mỹ cáo buộc Nga vi phạm INF, Washington đã đơn phương chấm dứt thực thi Hiệp ước từ tháng 2/2019. Đáp trả quyết định của Mỹ, Nga cũng tuyên bố chấm dứt hiệu lực INF ngay sau đó, đã đẩy cả thế giới đứng trước một cuộc chạy đua vũ trang mới.

Tuy nhiên, sau khi báo cáo của Công tố viên đặc biệt Robert Mueller về sự can thiệp của Nga vào cuộc bầu cử tổng thống Mỹ năm 2016 được công bố chính thức cho thấy “không tìm thấy bất kỳ bằng chứng nào về sự thông đồng giữa nhóm vận động tranh cử của ông Trump với Nga” đã phần nào giải tỏa sự bức bối của chủ nhân Nhà Trắng mà bấy lâu nay ông không thể hành động để bàn thảo với Nga về mối quan hệ giữa hai nước.

Vì thế, sau khi có báo cáo của Công tố viên đặc biệt Robert Mueller, ngày 3/5, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã chủ động có cuộc điện đàm kéo dài hơn 1 giờ đồng hồ với Tổng thống Nga Vladimir Putin để thảo luận về nhiều vấn đề song phương và quốc tế cùng quan tâm.

Có thể nói, chuyến thăm của Ngoại trưởng Mỹ tới Nga hôm 14/5 đánh dấu sự tương tác đáng kể nhất của Washington với Moscow kể từ tháng 7/2018 khi Tổng thống Mỹ Donald Trump gặp người đồng cấp Nga Vladimir Putin ở Phần Lan.

Vì suy cho cùng, chủ nhân Nhà Trắng cũng biết rằng, cải thiện quan hệ với Nga sẽ là điều tốt không chỉ cho hai nước mà còn giải quyết hàng loạt vấn đề nóng trên thế giới không thể thiếu vai trò quan trọng của Moscow.

Tuyết Minh