Sửa Luật chứng khoán - thị trường minh bạch hấp dẫn hơn

Toàn cảnh buổi họp báo.Ảnh: VGP/Huy Thắng.

Ông Vũ Quang Việt, Vụ trưởng Vụ Pháp chế, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, việc xây dựng Dự án Luật Chứng khoán (sửa đổi) nhằm hoàn thiện thể chế, ổn định môi trường pháp lý bảo đảm cho sự phát triển ổn định, bền vững, an toàn của thị trường chứng khoán. Dự thảo luật được sửa đổi cũng đáp ứng yêu cầu hội nhập, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với thị trường chứng khoán, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư; bảo đảm thị trường chứng khoán là kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng của nền kinh tế. 

Dự án Luật Chứng khoán (sửa đổi) gồm 10 chương, 136 điều. So với Luật Chứng khoán hiện hành, dự thảo Luật sửa đổi 97 điều, bổ sung 31 điều, bãi bỏ 31 điều và giữ nguyên 8 điều. “Luật mới sẽ giúp tăng cường quản lý nhà nước về chứng khoán và thị trường chứng khoán, đảm bảo thị trường chứng khoán hoạt động an toàn, minh bạch, hiệu quả, giảm thiểu rủi ro hệ thống”, ông Vũ Quang Việt nói. Nội dung dự án Luật mới này có khá nhiều điểm mới so với luật hiện hành.

Cụ thể, đối với chào bán chứng khoán ra công chúng, luật hiện hành chưa tách riêng điều kiện để phù hợp với tính chất khác nhau giữa chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) với chào bán thêm ra công chúng... dẫn đến có trường hợp doanh nghiệp phát hành với giá trị rất lớn, gấp nhiều lần vốn chủ sở hữu, tiềm ần rủi ro đối với nhà đầu tư.  Dự thảo luật mới có quy định, điều kiện chào bán được sửa đổi, bổ sung, chuẩn hóa theo hướng chặt chẽ hơn, phù hợp với thông lệ quốc tế, nhằm nâng cao chất lượng hàng hóa, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà đầu tư. 

Theo đó, Dự án Luật Chứng khoán (sửa đổi) đã tách bạch điều kiện chào bán cổ phiếu lần đầu ra công chúng và điều kiện chào bán thêm cổ phiếu ra công chúng cho phù hợp với tính chất của đợt chào bán. Chuẩn hóa một số điều kiện như: Vốn điều lệ đã góp (nâng từ 10 tỷ đồng lên 30 tỷ đồng), kết quả hoạt động kinh doanh, quy mô, tần suất phát hành, gắn việc chào bán ra công chúng với niêm yết, đăng ký giao dịch chứng khoán, đảm bảo lựa chọn những công ty có hoạt động kinh doanh tăng trưởng ổn định, năng lực tài chính tốt và phù hợp với thông lệ quốc tế. 

Dự án luật sửa đổi điều kiện về cơ cấu cổ đông có tối thiểu 10% số cổ phần có quyền biểu quyết do ít nhất 100 nhà đầu tư không phải là cổ đông lớn nắm giữ, điều này phù hợp với thông lệ quốc tế. Đồng thời, dự thảo luật mới nâng điều kiện về vốn điều lệ đã góp tối thiểu từ 10 tỷ đồng lên 30 tỷ đồng (tương ứng với việc nâng điều kiện về vốn điều lệ trong chào bán chứng khoán).

Theo cơ quan soạn thảo, điều này sẽ nâng cao chất lượng hàng hóa trên thị trường chứng khoán, đảm bảo quy mô, tính chất đại chúng của các công ty đại chúng, tính khả thi trong thực hiện, không gây xáo trộn thị trường. Về thanh tra xử lý vi phạm, gian lận trên thị trường, dự thảo Luật mới sửa đổi cũng bổ sung một số quyền cho UBCKNN như: Yêu cầu cơ quan, tổ chức, cá nhân cung cấp thông tin, tài liệu, dữ liệu hoặc yêu cầu tổ chức, cá nhân giải trình, đến làm việc liên quan đến nội dung thanh tra, kiểm tra; yêu cầu tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng tại Việt Nam cung cấp thông tin liên quan đến giao dịch trên tài khoản của khách hàng đối với các trường hợp có dấu hiệu thực hiện hành vi bị cấm trong hoạt động chứng khoán và thị trường chứng khoán.

Dự thảo luật quy định yêu cầu doanh nghiệp viễn thông cung cấp tên, địa chỉ, số máy gọi, số máy được gọi, thời gian gọi để xác minh, xử lý các hành vi bị cấm. Hơn nữa, để có chế tài đủ mạnh, nâng cao tính răn đe, phòng ngừa, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm trên thị trường, dự thảo Luật quy định mức phạt tối đa theo hướng: đối với một số hành vi vi phạm nghiêm trọng ảnh hưởng đến tính minh bạch, an toàn của thị trường như thao túng thị trường, giao dịch nội bộ... thì mức phạt tiền tối đa là 10 lần khoản thu trái pháp luật đối với tổ chức và 5 lần khoản thu trái pháp luật đối với cá nhân; đối với các hành vi vi phạm khác quy định mức phạt tiền tối đa là 3 tỷ đồng đối với tổ chức và 1,5 tỷ đồng đối với cá nhân. 

Theo cơ quan soạn thảo, mức trên là phù hợp vì theo quy định, đối với thao túng thị trường từ 500 triệu đồng trở lên đã là cấu thành hình sự. Luật Chứng khoán hiện hành xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực chứng khoán cao nhất là 2 tỷ đồng đối với tổ chức, 1 tỷ đồng đối với cá nhân. Đây là lí do Ban soạn thảo đã tính toán để mức phạt không quá cao đối với các ngành, lĩnh vực. Ban soạn thảo cho rằng, mức phạt như trên vừa đủ sức răn đe và phù hợp với điều kiện thực tế phát triển thị trường. 

Bà Vũ Thị Chân Phương, Phó Chủ tịch UBCKNN cho biết, trên thị trường có thể quan sát nghi vấn nhà đầu tư có giao dịch thao túng giá, không công bằng, có thông đồng. Tuy nhiên, nhưng để xử lý cần có đầy đủ chứng cứ và việc này không đơn giản, không phải thấy là bắt được ngay. Với các quy định mới, các cơ quan quản lý sẽ có điều kiện tốt hơn để chứng minh cấu kết qua việc chuyển tiền, email, điện thoại…

Ví dụ, thông đồng giao dịch bất thường, cần có sao kê về giao dịch chuyển nhiều tiền, liên quan đến cổ phiếu, tác động giá cổ phiếu… Khi các xác minh đối tượng, có thể phối hợp cơ quan công an, truy vết được qua các thông tin liên lạc, giao dịch, để có bằng chứng rõ ràng, để “bắt tận tay, day tận trán” đối tượng vi phạm.

"Dự thảo luật lần này đã được qua nhiều vòng thảo luận và nhận được nhiều ý kiến góp từ các bộ ngành liên quan, nhà đầu tư, chuyên gia. UBCKNN đã nghiêm túc tiếp thu các ý kiến đóng góp. Đối với các nội dung khác, UBCKNN có trả lời giải trình và  đăng tải công khai, được Chính phủ, Bộ Tư pháp đánh giá cao…", Phó Chủ tịch UBCKNN Vũ Thị Chân Phương chia sẻ.

Theo dự kiến, ngày 6/6/2019, Dự án Luật Chứng khoán sửa đổi sẽ được trình và xin ý kiến tại Kỳ họp thứ 7, Quốc hội khóa XIV.