Tân Thủ tướng Anh đối diện thách thức gỡ nút thắt 3 năm trong 3 tháng

Cuộc đua vào vị trí lãnh đạo đảng Bảo thủ kéo dài một tháng qua, giữa cựu Ngoại trưởng Boris Johnson và Ngoại trưởng đương nhiệm Jeremy Hunt, được quyết định bởi 160.000 thành viên cốt cán của đảng, những người đã bỏ phiếu chọn lựa bằng đường bưu điện.

Chiến thắng của ông Johnson được báo chí Anh đánh giá là không gây ngạc nhiên, bởi ông này vốn là một trong những chính trị gia đáng chú ý nhất trong đảng Bảo thủ.

Ông này từng từ chức Ngoại trưởng Anh dưới thời bà Theresa May, do những bất đồng về cách thức đàm phán Brexit. Trở thành thủ tướng Anh lúc này đồng nghĩa với việc ông Johnson sẽ "thừa hưởng" di sản Brexit từ bà Theresa May và nhiều vấn đề đau đầu khác.

Trong tuyên bố mới nhất ngay sau khi đảng Bảo thủ công kết quả bầu cử trong đó xác định ông Johnson trở thành lãnh đạo mới của đảng này, ông Johnson bày tỏ hy vọng sớm xây dựng đội ngũ nhân sự cốt cán trong vài ngày tới. Lãnh đạo mới của đảng Bảo thủ nhấn mạnh nhiệm vụ trước tiên là hòa giải bộ đôi lợi ích giữa mong muốn thương mại tự do và chính quyền dân chủ. Ông một lần nữa khẳng định quyết tâm thực hiện Brexit vào ngày 31/10 tới theo đúng cam kết trong suốt chiến dịch vận động tranh cử trước đó. 

Thỏa thuận Brexit mà Thủ tướng Anh Theresa May ký với EU hồi cuối năm 2018 đã bị bác bỏ 3 lần tại Quốc hội Anh, buộc bà May phải xin gia hạn Brexit thêm 2  lần từ ngày 29/3 như kế hoạch ban đầu tới ngày 31/10. Việc không được ủng hộ đối với thỏa thuận này khiến Thủ tướng May phải từ chức để nhường đường cho lãnh đạo mới tìm kiếm giải pháp tháo gỡ bế tắc Brexit.

Chủ trương Brexit bằng mọi giá của ông Johnson đã vấp phải sự phản đối của thành viên trong Chính phủ Anh hiện thời. Ngay trước thời điểm kết quả bầu cử được công bố, Bộ trưởng Tài chính Anh Philip Hammond đã tuyên bố sẽ từ chức trước khi bà May từ chức. Trong thông báo mới nhất ngày 23/7, Bộ trưởng Tư pháp nước này cũng tuyên bố sẽ từ chức ngày 24/7. Trước đó, một số Quốc vụ khanh các bộ của Anh cũng đã từ chức thể hiện bất đồng với ông Johnson.

Theo đánh giá của giới phân tích, việc thủ tướng mới của Anh chỉ còn khoảng 3 tháng để thúc đẩy tiến trình Brexit đã trì trệ suốt 3 năm qua làm gia tăng nguy cơ Brexit không thỏa thuận hoặc cũng có thể Brexit sẽ không bao giờ xảy ra.

Ngay sau chiến thắng của ông Johnson, các lãnh đạo EU đã chúc mừng tân thủ tướng Anh và cho biết họ muốn làm việc với ông để thông qua Brexit.

"Chúng tôi mong chờ  được làm việc một cách tích cực với Thủ tướng Johnson khi ông nhậm chức, nhằm tạo điều kiện phê duyệt thoả thuận rút khỏi EU và đạt được một Brexit có trật tự", nhà  đàm phán EU Michel Barnier viết trên Twitter.

Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng chúc mừng ông Johnson trở thành tân thủ tướng Anh. "Ông ấy sẽ rất tuyệt!", Tổng thống Trump viết trên trang cá nhân và tuyên bố là một fan "bự" của ông Johnson.

Tuần trước, Tổng thống Mỹ bày tỏ niềm tin rằng Johnson sẽ sửa chữa những gì ông gọi là "thảm hoạ" mà bà May gây ra khi nỗ lực đưa nước Anh rời khỏi EU.

Theo quy định, lãnh đạo của đảng Bảo thủ sẽ giữ chức thủ tướng chừng nào đảng này vẫn còn chiếm đa số trong quốc hội. Tổng tuyển cử  ở Anh được tổ chức 5 năm một lần và lần gần đây nhất diễn ra hồi năm 2017. Thủ tướng có quyền kêu gọi bầu cử sớm nếu được 66% nghị sĩ tán thành. Tuy nhiên, ông Johnson từng tuyên bố sẽ không kêu gọi tổng tuyển cử trước thời hạn Brexit vào 31/10.

An Bình