Ghép gan thành công cho 2 bệnh nhi 9 tháng và 20 tháng tuổi

Các bác sĩ hội chẩn ca ghép gan cho bệnh nhi. Ảnh: VGP/Hiền Minh

Ngày 18/3, Bệnh viện Nhi Trung ương công bố phẫu thuật thành công 2 ca ghép gan cho 2 bé nhỏ tuổi. Bệnh nhân thứ nhất 9 tháng tuổi, chỉ nặng 7,5 kg (ở Quảng Ngãi) và một bệnh nhi khác 20 tháng tuổi, 9,5kg (ở Phú Thọ). 

Cả hai bệnh nhân đều có bệnh gan giai đoạn cuối do các biến chứng nặng của bệnh teo đường mật bẩm sinh, có nguy cơ tử vong. Đây là dị tật bẩm sinh nặng của hệ thống đường mật, gây tổn thương đường mật trong và ngoài gan, khiến sự dẫn mật bị ứ trệ, gây hậu quả xơ gan mật và các biến chứng nặng nề, bệnh nhi có thể tử vong do xuất huyết tiêu hóa nặng hoặc hôn mê gan.

TS.BS Nguyễn Phạm Anh Hoa, Trưởng Khoa Gan mật, Bệnh viện Nhi Trung ương cho biết, hai bệnh nhân đều có nhiều biến chứng nặng đe dọa tử vong như: xuất huyết tiêu hóa do ăng áp lực tĩnh mạch cửa, nhiễm trùng đường mật tái diễn, suy chức năng gan…

“Ghép gan là phẫu thuật khó, ghép gan cho trẻ em lại là phẫu thuật đặc biệt khó khăn do cấu trúc giải phẫu phức tạp, tình trạng bệnh nền nặng, yêu cầu trình độ cao về phẫu thuật, gây mê hồi sức và chăm sóc trước trong và sau mổ. Mặc dù có nhiều trung tâm ghép gan cho người lớn, nhưng cả nước chỉ có ba bệnh viện: bệnh viện Nhi đồng 2, Vinmec, Nhi Trung ương là nơi đã thực hiện thành công những ca ghép gan trên trẻ em, đặc biệt là các ca ghép khó như ghép gan ở trẻ em nhỏ, trẻ có cân nặng thấp, ghép gan từ người cho không phù hợp nhóm máu…”, GS.TS Lê Thanh Hải, Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ.

Tuy nhiên, sau khi hội chẩn, các bác sĩ Bệnh viện Nhi Trung ương đã đưa ra quyết định ghép gan là biện pháp duy nhất có thể cứu sống cả 2 bệnh nhân. Đây là quyết định rất khó khăn trong hoàn cảnh bệnh viện đang cùng cả nước phải dồn nhân lực cho cuộc chiến chống dịch COVID-19, đòi hỏi sự quyết tâm của đội ngũ y bác sĩ để vượt qua các trở ngại về kỹ thuật.

Các bác sĩ thực hiện phẫu thuật ghép gan cho trẻ. Ảnh: VGP/Hiền Minh

Cả hai trường hợp này được nhận gan từ bố mẹ đẻ của mình. 

TS.BS Phạm Duy Hiền, Phó Giám đốc Bệnh viện Nhi Trung ương kiêm Giám đốc Trung tâm Phẫu thuật Nội soi Nhi khoa và Trưởng khoa Ngoại Tổng hợp cho biết, khó khăn nhất với trường hợp bệnh nhi 20 tháng tuổi nằm ở bất thường từ người cho là mẹ đẻ, do giải phẫu gan của người mẹ cần các kỹ thuật tạo hình mạch máu. Còn ca bệnh thứ hai, 9 tháng tuổi có khó khăn hơn do mức độ xơ gan nặng, tĩnh mạch cửa (một tĩnh mạch cấp máu quan trọng cho gan) bị xơ hẹp. Trong khi phẫu thuật, các bác sĩ đã phải thực hiện rất nhiều thủ thuật để tăng cường lượng máu cho tĩnh mạch cửa.

“Chúng tôi phải vô cùng cẩn thận khi lấy mảnh gan ghép ra nhưng vẫn phải đảm bảo an toàn tuyệt đối không gây tổn thương đến phần gan còn lại. Đây là thách thức về mặt phẫu thuật đã được các bác sĩ vượt qua và phẫu thuật thành công”, TS.Phạm Duy Hiền cho biết. 

Ở trẻ nhỏ, một khó khăn khác khi ghép gan là khẩu kính động mạch gan rất nhỏ, chỉ 2mm. Các bác sĩ phải sử dụng kính hiển vi phẫu thuật để nối hai đầu động mạch. 

Ths.BS Đỗ Văn Đô, Phó Trưởng khoa Gan mật, Bệnh viện Nhi Trung ương, cũng chia sẻ, trong 2 ca phẫu thuật, còn có 1 ca bị xuất huyết tiêu hoá, nằm trong trường hợp cấp cứu, có nguy cơ tử vong cao, mặc dù đã có sự chuẩn bị để ghép gan cho bệnh nhân nhưng nếu không kịp thì nguy cơ trẻ tử vong cao.

Một khó khăn nữa là chuyên gia người Đài Loan còn có nguy cơ không được nhập cảnh vào Việt Nam, do dịch bệnh COVID-19 diễn biến phức tạp.

Trong hai ngày 24 và 26/2, ca mổ đầu tiên đã diễn ra trong 9 giờ và ca thứ hai kéo dài hơn, khoảng 10 giờ đồng hồ, đã diễn ra thành công.

Tình trạng sau mổ của 2 bệnh nhân tạm thời ổn định, bệnh nhân đã được chăm sóc tích cực sau phẫu thuật. Trong một vài ngày tới, các bé có thể xuất viện. 

TS.BS Nguyễn Phạm Anh Hoa cũng cho biết,  sau phẫu thuật, quá trình chống thải ghép ở trẻ con giống người lớn, đó là suốt đời, nhưng rất vi diệu, khả năng dung nạp chống thải ghép ở trẻ nhỏ lại thuận lợi hơn người lớn rất nhiều, hay nói cách khác là khả năng thích ứng của trẻ nhỏ với mảnh ghép tốt hơn người lớn rất nhiều. Đặc biệt, chỉ số thuốc thải ghép ở trẻ nhỏ sẽ có xu hướng giảm dần theo thời gian, thậm chí có trường hợp sẽ không còn phải dùng tới thuốc chống thải ghép.

Hai bé đang được chăm sóc tại phòng sau ghép tạng. Sức khỏe tiến triển rất tốt. Ảnh: VGP/Hiền Minh

Ths.BS Đỗ Văn Đô, Phó Trưởng khoa Gan mật, Bệnh viện Nhi Trung ương chia sẻ, đối với nhóm bệnh nhi nhỏ tuổi mắc teo mật bẩm sinh, nếu được ghép gan thành công, có thể coi như khỏi bệnh. Các ca ghép gan được chỉ định cho tất cả các bệnh nhân mắc các bệnh về gan giai đoạn cuối, trừ bệnh nhân HIV, bệnh nhân ung thư gan đã di căn, nhiễm trùng không kiểm soát được.

Từ ca ghép đầu tiên năm 2005, Bệnh viện Nhi Trung ương đã ghép gan thành công cho 18 trường hợp, đa số là các trẻ nhỏ dưới 10 kg. Trong đó, bệnh nhi 9 tháng tuổi lần này là bệnh nhi nhỏ tuổi nhất tính đến hiện nay. 

Thuý Hà