Dự thảo Luật PPP: Cơ chế chia sẻ doanh thu vẫn thiếu hấp dẫn

Tọa đàm “Góp ý dự thảo Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP)”. Ảnh: VGP.

Sáng 6/5, Hiệp hội các Nhà đầu tư công trình giao thông đường bộ Việt Nam phối hợp với Trung tâm Trọng tài quốc tế Việt Nam (VIAC) tổ chức Tọa đàm “Góp ý dự thảo Luật Đầu tư theo phương thức đối tác công tư (PPP)”

Luật sư Lê Đình Vinh, Trọng tài viên VIAC cho biết, theo Khoản 1 Điều 83, nhà đầu tư, doanh nghiệp PPP chia sẻ với Nhà nước 50% phần tăng doanh thu giữa doanh thu thực tế và doanh thu theo phương án tài chính khi doanh thu thực tế đạt từ 125% mức doanh thu trong phương án tài chính trở lên.

Trong khi đó, theo Khoản 2 Điều 183, Nhà nước chia sẻ với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án PPP 50% phần giảm doanh thu giữa doanh thu thực tế và doanh thu cam kết tại hợp đồng PPP khi đáp ứng các điều kiện: Dự án do cơ quan có thẩm quyền lập; áp dụng loại hợp đồng BOT, BTO, BOO và không sử dụng vốn nhà nước hỗ trợ xây dựng công trình, hệ thống cơ sở hạ tầng quy định tại Điều 71 của Luật này; quy hoạch, chính sách, pháp luật có liên quan thay đổi làm doanh thu thực tế thấp hơn mức doanh thu cam kết tại hợp đồng.

Các bên thỏa thuận mức doanh thu cam kết tại hợp đồng nhưng không cao hơn 75% mức doanh thu trong phương án tài chính; đã thực hiện đầy đủ các biện pháp điều chỉnh mức giá, phí sản phẩm, dịch vụ hoặc điều chỉnh thời hạn hợp đồng PPP theo quy định tại Điều 51 và Điều 52 của Luật này nhưng chưa bảo đảm được mức doanh thu quy định tại Điểm b khoản này.

“So sánh quy định tại hai điều khoản nêu trên có thể thấy, mức doanh thu nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án chia sẻ với Nhà nước trong trường hợp tăng doanh thu sẽ cao hơn mức doanh thu mà Nhà nước chia sẻ với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án trong trường hợp giảm doanh thu.

Trong khi cơ chế Nhà nước chia sẻ phần giảm doanh thu với nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án chỉ được áp dụng với những dự án PPP đáp ứng đầy đủ một số điều kiện nhất định thì cơ chế nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án chia sẻ phần tăng doanh thu với Nhà nước lại áp dụng đối với mọi dự án PPP một cách vô điều kiện”, Luật sư Lê Đình Vinh phân tích.

Để đảm bảo công bằng, Luật sư Lê Đình Vinh cho rằng, cơ chế chia sẻ phần tăng doanh thu với Nhà nước cũng chỉ nên áp dụng với một số dự án PPP khi thỏa mãn những điều kiện nhất định.

Chẳng hạn, chỉ nên áp dụng đối với một số loại hợp đồng PPP và đối với các dự án PPP có những lợi thế rõ rệt về tăng trưởng doanh thu ngay từ khi lập và phê duyệt dự án. Không áp dụng cơ chế chia sẻ phần tăng doanh thu đối với các dự án PPP đầu tư hệ thống cơ sở hạ tầng tại các địa phương vùng sâu vùng xa, vùng có điều kiện kinh tế-xã hội khó khăn, biên giới, hải đảo… như một biện pháp ưu đãi đầu tư để thu hút nhà đầu tư.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Ngọc Thảo, TGĐ Công ty CP BOT cầu Bạch Đằng cho rằng, nếu quy định nhà đầu tư, doanh nghiệp dự án chia sẻ phần tăng doanh thu Nhà nước lại áp dụng đối với mọi dự án PPP thì trường hợp giảm doanh thu, Nhà nước cũng cần hỗ trợ doanh nghiệp mà không cần xét đến các điều kiện tại dự thảo nêu.

Tuy nhiên, đại diện Ban soạn thảo, bà Vũ Quỳnh Lê, Phó Cục trưởng Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Kế hoạch và Đầu tư) cho biết, cơ chế chia sẻ phần tăng, giảm doanh thu được áp dụng cho tất cả các dự án PPP, bảo đảm tính công khai, minh bạch và sự công bằng, hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, nhà đầu tư và doanh nghiệp dự án PPP.

“Rủi ro chỉ được chia sẻ với điều kiện dự án bị tác động khi Nhà nước thay đổi chính sách, tức là lỗi thuộc về Nhà nước mà thôi”, bà Lê nhấn mạnh.

Trước đó, tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 20/4, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cũng cho rằng, chia sẻ rủi ro là điểm nhấn lớn nhất của dự án luật này, nhằm thu hút nhà đầu tư. Do đó, về quan điểm thì nên ủng hộ cơ chế chia sẻ rủi ro. Tuy nhiên, ông Lưu kiến nghị cần quy định mức chia sẻ, trình tự chia sẻ thế nào để thực hiện được và đồng tình với phương án tăng hay giảm doanh thu cũng chia theo tỉ lệ 50/50 để đảm bảo công bằng.

Theo dự kiến, Luật PPP sẽ được thông qua tại kỳ họp thứ 9 Quốc hội khóa XIV vào tháng 5/2020. Trước đó, tại kỳ họp thứ 8, dự luật này đã nhận được nhiều ý kiến góp ý của đại biểu Quốc hội và cơ quan soạn thảo đã tiếp thu, chỉnh lý. Dự thảo luật hiện có 11 chương với 109 điều, tăng 7 điều so với dự thảo trước.

Phan Trang