Tiếp tục gỡ vướng, tăng tốc giải ngân vốn đầu tư công đến cuối năm

Mới giải ngân chưa được 1/3 dự toán được giao

Bà Nguyễn Xuân Thảo - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính) cho biết, tính đến ngày 27/8, số liệu giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công (cấp phát) năm 2020 nguồn nước ngoài của các địa phương là 8.411 tỷ đồng (bao gồm cả 2.878 tỷ đồng giải ngân theo cơ chế tài chính trong nước), đạt tỉ lệ 21,86% so với dự toán được giao.

Về nguồn Chính phủ cho vay lại các địa phương, tính đến ngày 27/8 số liệu giải ngân kế hoạch vốn đầu tư công năm 2020 nguồn nước ngoài cho các địa phương vay lại là 5.767,6 tỷ đồng, đạt tỉ lệ 29,3% so với dự toán được các địa phương nhập trong hệ thống thông tin quản lý ngân sách và kho bạc (Tabmis).

Nhìn lại 2 tháng trước, tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài của ngân sách Trung ương bổ sung có mục tiêu cho các địa phương thời điểm Hội nghị tại Bộ Tài chính cuối tháng 6/2020 là 12,72% dự toán.

Tuy vậy, Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà nhận định,”mặc dù tình hình có được cải thiện song tỉ lệ giải ngân vốn đầu tư công nói chung và vốn nước ngoài còn thấp”.

Lãnh đạo Bộ Tài chính tại và đại diện các đơn vị trao đổi tại Hội nghị. Ảnh: VGP.

Theo Bộ Tài chính, một số nguyên nhân ảnh hưởng tới tiến độ giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài của các địa phương là do rút vốn tạm ứng về tài khoản của Ban Quản lý dự án (BQLDA) nhiều; chậm làm thủ tục báo cáo chi tiêu, hoàn chứng từ nên Bộ Tài chính chưa kiểm tra và ghi nhận được trên hệ thống; chưa có khối lượng để giải ngân do chậm đấu thầu, chưa hoàn thành thủ tục điều chỉnh chủ trương đầu tư, điều chỉnh dự án, giải phóng mặt bằng; không tiếp nhận được thiết bị, chuyên gia từ nước ngoài do dịch bệnh COVID-19.

Đáng chú ý, cho đến nay, Bộ Tài chính đã nhận được văn bản hoặc ghi nhận thông tin 5/62 địa phương đã có văn bản gửi Bộ Kế hoạch và Đầu tư đề nghị trả lại kế hoạch vốn, tổng số 1.617,2 tỷ đồng, trong đó vốn cấp phát là 953,4 tỷ đồng, vốn vay lại là 663,8 tỷ đồng. Trường hợp không điều chỉnh giảm kế hoạch vốn cho các địa phương này thì tỉ lệ giải ngân sẽ đạt thấp.

Đại diện một địa phương sử dụng nguồn vốn ODA nhiều, ông Nguyễn Doãn Toản, Phó Chủ tịch UBND TP. Hà Nội cho biết, vẫn còn một số vướng mắc như dự án tuyến đường sắt đô thị số 2, đoạn Nam Thăng Long – Trần Hưng Đạo còn vướng mắc về thủ tục điều chỉnh. Tổng mức đầu tư dự án chưa thực hiện xong và liên quan đến quy hoạch ga ngầm C9 (sát hồ Hoàn Kiếm) nên không thi công được. Các gói thầu xây lắp dự án này không giải ngân được kế hoạch vốn ODA đã giao. Do đó, Hà Nội kiến nghị cần sớm có văn bản điều chỉnh chủ trương dự án và bố trí vay vốn nước ngoài, phần điều chỉnh tổng mức đầu tư tăng thêm của dự án để sớm hoàn thành thủ tục phê duyệt điều chỉnh tổng mức đầu tư và thúc đẩy việc giải ngân trong năm 2020.

Đại diện của tỉnh Thừa Thiên-Huế lại nêu nguyên nhân một số dự án khi điều chỉnh thiết kế và các hạng mục dự án thường mất nhiều thời gian do cần lấy ý kiến tham gia của các cơ quan liên quan từ Trung ương đến địa phương. Ngoài ra, các dự án sử dụng vốn nước ngoài có nhiều ràng buộc về các chỉ tiêu như chất lượng môi trường, xã hội,... cũng ảnh hưởng đến tiến độ triển khai dự án.

Thời gian còn ít so với khối lượng công việc lớn

Để tạo thuận lợi hơn cho giải ngân, Bộ Tài chính đã nỗ lực có các văn bản đôn đốc các đơn vị phối hợp, xây dựng và hoàn thiện hệ thống văn bản quy phạm pháp luật liên quan (xây dựng dự thảo Nghị định về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn đầu tư công, xây dựng dự thảo Thông tư sửa đổi Thông tư 82/2017/TT-BTC ngày 15/8/2017 quy định về chế độ, biểu mẫu báo cáo tình hình thực hiện, thanh toán kế hoạch vốn đầu tư công).

Bộ này cũng tổ chức 5 đoàn kiểm tra tình hình giải ngân vốn đầu tư công nói chung, trong đó có giải ngân nguồn vốn nước ngoài do Bộ trưởng Bộ Tài chính làm Trưởng đoàn tại các tỉnh Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Hải Dương; 3 đoàn kiểm tra tình hình giải ngân vốn nước ngoài tại các địa phương do các đồng chí lãnh đạo Cục Quản lý nợ và Tài chính, lãnh đạo Vụ Đầu tư làm trưởng đoàn tại các địa phương: Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Quảng Nam…

Đại diện các điểm cầu trao đổi tại Hội nghị trực tuyến. Ảnh:VGP.

Lãnh đạo Bộ Tài chính thẳng thắn cho rằng, với thời gian còn lại của năm 2020, nhiệm vụ giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài của Chính phủ đặt ra còn rất nhiều, là thách thức cho tất cả các bộ, ngành, địa phương, có nguy cơ sẽ lặp lại tình trạng chậm giải ngân vốn đầu tư công, vốn vay nước ngoài như năm 2019 sẽ ảnh hưởng lớn đến các nỗ lực bình ổn kinh tế vĩ mô, thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế-xã hội của Chính phủ và các mục tiêu khác.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà cũng nêu một số nhiệm vụ cần triển khai để có thể hoàn thành giải ngân vốn đầu tư công nguồn vay nước ngoài năm 2020.

Thứ nhất, các địa phương cần khẩn trương phân bổ chi tiết dự toán còn lại đến từng dự án, đảm bảo sát tiến độ, nhu cầu giải ngân của dự án và kịp thời nhập vào hệ thống Tabmis để có cơ sở giải ngân. Trường hợp không có nhu cầu phân bổ tiếp số vốn còn chưa phân bổ hoặc trả lại số vốn không sử dụng, cần báo cáo ngay Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Tài chính để báo cáo Thủ tướng Chính phủ điều chuyển kế hoạch vốn.

Thứ hai, các địa phương chỉ đạo các chủ dự án có số dư tài khoản đặc biệt lớn và kéo dài trên 3 tháng nhưng chưa báo cáo chi tiêu, hoàn chứng từ cần khẩn trương hoàn tất thủ tục lập đơn rút vốn hoàn chứng từ đối với khối lượng công việc đã hoàn thành và đã được Kho bạc Nhà nước (KBNN) kiểm soát chi; không đợi dồn vào cuối năm mới làm thủ tục hoàn chứng từ. 

Bộ Tài chính sẽ tiến hành rà soát và làm việc cụ thể với các địa phương và các dự án có số dư tài khoản đặc biệt lớn để thúc đẩy việc giải ngân từ các tài khoản đặc biệt này.

Thứ ba, đối với các dự án giải ngân theo kết quả đầu ra, đề nghị các địa phương làm việc chặt chẽ với các cơ quan chủ quản chương trình, để tiến hành kiểm đếm ngay cho từng dự án, từng địa phương đã có khối lượng hoàn thành; không chờ toàn bộ các địa phương tham gia chương trình, dự án hoàn thành mới tiến hành kiểm đếm.

Thứ tư, đối với Chương trình cấp điện nông thôn (viện trợ của EU), Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Bộ Công Thương cần sớm rà soát, điều chỉnh kế hoạch đầu tư công trung hạn để thông báo cho các địa phương kịp thời điều chỉnh dự toán năm 2020, đảm bảo không giải ngân vượt vốn viện trợ đã rút về Ngân sách nhà nước.

Ngoài ra, lãnh đạo Bộ Tài chính cũng hướng dẫn tháo gỡ các địa phương một số vướng mắc về mặt kỹ thuật như: Liên quan đến bảo đảm tỉ lệ cấp phát cho vay lại khi thiếu nguồn, cách thức điều chỉnh xử lý một số vướng mắc…

Theo Thứ trưởng Bộ Tài chính Trần Xuân Hà, để hoàn thành nhiệm vụ giải ngân năm 2020 của các địa phương đòi hỏi cần có các giải pháp đồng bộ và quyết liệt của toàn thể hệ thống chính trị, của Chính phủ, bộ, ngành và địa phương.

Đối với các vấn đề phát sinh thuộc phạm vi trách nhiệm, Bộ Tài chính đã và sẽ tiếp tục chủ động phối hợp triển khai các biện pháp để giải quyết. Bộ Tài chính mong muốn các địa phương với tư cách là cơ quan chủ quản cần theo dõi sát sao và chỉ đạo kịp thời các chủ dự án giải quyết các vướng mắc nhằm đạt được kết quả giải ngân năm 2020.

Huy Thắng