Dấu ấn Việt Nam qua 2/3 chặng đường làm Chủ tịch ASEAN

Ông Phạm Quang Vinh

Trao đổi với phóng viên Cổng TTĐT Chính phủ, ông Phạm Quang Vinh điểm lại một số hoạt động của ASEAN mà trong đó nổi bật lên vai trò của Việt Nam với cương vị Chủ tịch năm ASEAN 2010.

Thứ nhất, Việt Nam đã xác định rất sớm, sau khi tham vấn với các nước thành viên ASEAN, về chủ đề của năm Chủ tịch ASEAN với trọng tâm ưu tiên là đẩy mạnh xây dựng Cộng đồng ASEAN từ tầm nhìn đến hành động.

Việc xây dựng Cộng đồng được thực hiện trên tất cả ba trụ cột Chính trị-An ninh, Kinh tế, và Văn hóa-Xã hội; thúc đẩy và làm sâu sắc hơn quan hệ đối ngoại của ASEAN với các bên đối tác, đồng thời làm nổi bật vai trò trung tâm của ASEAN trong các tiến trình hợp tác của khu vực và trong một cấu trúc khu vực đang định hình.

Nhìn lại gần 10 tháng qua, Việt Nam đã làm nổi bật “văn hóa thực thi” trong ASEAN, khi đã có những hiệp định, phải đưa vào thực hiện cả ở tầm khu vực và tầm quốc gia theo đúng tiêu chí và lộ trình đã đặt ra.

Thứ hai, Việt Nam phối hợp cùng với các nước ASEAN và các đối tác tập trung các nỗ lực cao nhất cho xây dựng môi trường hòa bình ổn định, hợp tác và phát triển ở khu vực Đông Nam Á và Đông Á nói chung.

Thứ ba, ASEAN tăng cường mở rộng và làm sâu sắc hơn mối quan hệ hợp tác với các bên đối tác. Một ví dụ điển hình là đưa khu vực mậu dịch tự do ASEAN-Trung Quốc vào hoạt động từ 1/1/2010.

Quan hệ đối ngoại của ASEAN còn được thể hiện ở khía cạnh đa phương như ASEAN 3 và ASEAN 6, kênh quốc phòng và an ninh cũng đã có những điểm nhấn mới.

Thứ tư, trong lộ trình xây dựng Cộng đồng ASEAN 2015, một trong những điểm nhấn là thúc đẩy liên kết kinh tế khu vực với lộ trình cụ thể. Liên kết kinh tế nội khối đã có nhiều bước phát triển. Tới đây các nước thành viên ASEAN sẽ ký Gói cam kết thứ 8 trong khuôn khổ Hiệp định Khung về Thương mại dịch vụ ASEAN.

Đến thời điểm này, Việt Nam cùng với các nước thành viên đã hoàn thành cơ bản Kế hoạch tổng thể về kết nối ASEAN để trình lên Hội nghị cấp cao ASEAN 17.

Thứ 5, Việt Nam đã làm bật được vai trò chủ đạo, chủ động, và trung tâm của ASEAN trong các  tiến trình hợp tác khu vực.

Từ đầu năm 2010, ASEAN đã định hướng được hoạt động hợp tác không chỉ trong khuôn khổ ASEAN mà còn định hướng được các khuôn khổ hợp tác trong ASEAN và của cả khu vực Đông Á.

Để làm được điều đó, ASEAN phải có được sự đồng thuận và  Việt Nam chủ động đề xuất được những sáng kiến và những ưu tiên mà các nước khác cùng đồng tình.

”Chúng ta nhìn lại những thành công của ASEAN thì đâu đó đều có dấu ấn của Việt Nam. Dấu ấn về tính chủ động, tích cực, có trách nhiệm trong đề xuất nội dung, tham vấn và hướng tới những ưu tiên chung của khu vực”, ông Phạm Quang Vinh nói.

Một ví dụ điển hình là với chủ đề  năm 2010 “Từ tầm nhìn đến hành động”, Việt Nam rất quyết tâm trong việc đưa cả ba trụ cột-Cộng đồng Chính trị-An ninh, Kinh tế, và Văn hóa-Xã hội đi vào hoạt động.

Trưởng đoàn các nước ASEAN tại lễ khai mạc Hội nghị Cấp cao ASEAN ngày 8/4/2010 - Ảnh Chinhphu.vn/Nhật Bắc

Cộng đồng Chính trị-An ninh và Cộng đồng Kinh tế đã đi vào hoạt động từ năm 2009 nhưng Cộng đồng Văn hóa-Xã hội mới bắt đầu hoạt động từ năm 2010. Hội nghị cấp cao ASEAN 17 tại Hà Nội tới đây dự kiến sẽ thông qua 2 Tuyên bố về phát triển nguồn nhân lực và về phụ nữ - trẻ em của Cộng đồng này.

Bên cạnh những sáng kiến về Biến đổi khí hậu và phục hồi - phát triển bền vững đưa ra từ đầu năm, trong thời gian qua, Việt Nam đã quyết tâm đưa sáng kiến về ADMM đi vào thực chất.

Những gì thuộc về ưu tiên của ASEAN, Việt Nam đều đã tiến hành vận động tối đa và tranh thủ được sự đồng thuận trong và ngoài khối. ADMM và việc mở rộng cấp cao Đông Á và những ví dụ điển hình.

Đóng góp cho cả ba trụ cột

  Theo ông Phạm Quang Vinh, Việt Nam đã đóng góp vào việc xây dựng Cộng đồng ASEAN trên cả ba trụ cột.

Trên trụ cột Chính trị-An ninh, chúng ta đã đẩy thêm một bước việc xây dựng lòng tin, tăng cường đối thoại, phát huy các công cụ cơ chế duy trì an ninh.

Trên kênh kinh tế, một loạt Hiệp định và Thỏa thuận mới, trong đó có Gói cam kết thứ 8 sẽ được ký kết tới đây sẽ góp phần thúc đẩy hơn nữa liên kết kinh tế nội khối. ASEAN đang hướng tới việc xây dựng môi trường đầu tư chung cho mình.

Về kênh Văn hóa-Xã hội, năm 2010 là năm đầu tiên bắt đầu các cuộc họp, tăng cường giao lưu nhân dân…

Ông Phạm Quang Vinh cho rằng, năm 2010 là năm bản lề, chặng đường đi tới còn 5 năm nữa ẩn chứa những thách thức, đòi hỏi nỗ lực của từng quốc gia thành viên.

Không phải quốc gia nào cũng có điều kiện ban đầu để hướng tới liên kết cao hơn trong Cộng đồng ASEAN. ASEAN đang phải giải quyết bài toán các nước phát triển hơn hỗ trợ các nước thành viên khác. “Một trong những mục tiêu rất cụ thể của Cộng đồng ASEAN là vào năm 2015, thực hiện tự do hóa hoàn toàn về thương mại nội khối. Tôi tin mục tiêu này sẽ đạt được”, ông Vinh nói.

Hải Minh