Nhìn lại 5 tháng chống đại dịch: Tất cả đều nỗ lực ở mức cao nhất

Các khách mời tham dự giao lưu trực tuyến với chủ đề "Nhìn lại 5 tháng chống đại dịch COVID-19"

Sáng 14/10, Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn cùng GS.TS Lê Thị Quỳnh Mai, Phó Viện trưởng Viện Vệ sinh dịch tễ Trung ương và bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương đã tham dự buổi phỏng vấn trực tuyến trên Báo điện tử VnExpress với chủ đề "Nhìn lại 5 tháng chống đại dịch COVID-19".

Cơ bản đã vượt qua thời gian đen tối

Thứ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Trường Sơn, với tư cách là Trưởng Bộ phận thường trực đặc biệt của Bộ Y tế tại Bắc Giang và TPHCM, đã đánh giá ngắn gọn về làn sóng dịch vừa qua ở nước ta. Đợt dịch thứ 4 bắt đầu từ ngày 29/4, lan nhanh trên cả nước. Năm tháng vừa qua là thời gian rất vất vả để chống dịch. Ban đầu, dịch xuất hiện ở Hải Dương, sau đó lan ra Bắc Giang, Bắc Ninh. Thời gian đó, dịch bệnh không chỉ có trong cộng đồng mà còn ở nhà máy, nhà trọ với rất đông công nhân. Vì vậy, nhiệm vụ chống dịch của hệ thống chính trị, Ban Chỉ đạo quốc gia phòng, chống dịch COVID-19, chính quyền, người dân ở đây được nâng lên mức cao nhất.

Sau đó, bắt đầu từ tháng 6, chúng ta chống dịch ở TPHCM, đây là thời gian căng thẳng nhất từ trước đến nay. Chúng ta chưa bao giờ chứng kiến số lượng ca mắc lên tới hàng nghìn người mỗi ngày, số lượng tử vong là ba bốn chục ca một ngày. Theo Thứ trưởng Bộ Y tế, thời điểm đó, chúng ta cũng hết sức bất ngờ vì số lượng người nhiễm đông, trong khi số lượng phủ vaccine chưa cao. Sau Nghị quyết 86 của Chính phủ, giãn cách xã hội được thực hiện triệt để, hơn 25.000 lượt nhân viên y tế chuyên ngành hồi sức, sinh viên cùng với đội ngũ quân y, công an đã được huy động. Hai chiến lược quan trọng là: Phường xã là pháo đài, người dân là chiến sĩ và người dân được hỗ trợ gói thuốc về y tế, an sinh xã hội. Chính vì vậy, người dân được bảo đảm về sức khỏe và tính mạng khi tự theo dõi tại nhà.

Thứ 2 là với chiến lược xét nghiệm diện rộng, nhanh, 48h/lần thì chỉ trong vòng một tuần, lượng ca nhiễm giảm nhiều. Số ca trở nặng và tử vong ở bệnh viện giảm xuống hai con số. “Đây là việc tôi rất tự hào, chúng ta đã chặn được làn sóng dịch, nhờ có công lao của Ban Chỉ đạo quốc gia”, Thứ trưởng Bộ Y tế chia sẻ.

Vấn đề nữa là ý thức của người dân được nâng cao, rất mừng là đến cuối tháng 9, hơn 50% người dân TPHCM có thể tự lấy được mẫu xét nghiệm. Công tác chống dịch được thực hiện nhanh gọn, đem lại trạng thái bình thường mới cho Thành phố từ đầu tháng 10. 

Tính đến sáng nay (14/10), đợt dịch thứ 4 ghi nhận hơn 840.000 ca nhiễm, gần 785.000 người đã được công bố khỏi bệnh. Đặc biệt, ngày 12/10, lần đầu tiên Việt Nam ghi nhận số ca mắc mới dưới 3.000 sau 90 ngày. Số ca nhiễm mới, số ca bệnh nặng, số ca tử vong liên tục giảm trong 10 ngày qua.

Theo đánh giá của Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn, về mặt y tế, chúng ta cơ bản đã vượt qua thời gian đen tối. Thứ nhất, chúng ta trải qua những đợt cao trào, các biện pháp áp dụng cách ly F0 tại nhà... Thứ 2, sự tích cực vào cuộc của y tế, quân đội đã góp phần kiểm soát dịch trong thời gian ngắn, tạo tiền đề đem lại trạng thái bình thường mới. Thứ 3, có thể thấy ý thức của người dân trong việc tự bảo vệ mình được nâng cao, cùng tham gia phòng, chống dịch.

"Trong thời gian tới, khi vaccine được phủ, các hoạt động kinh tế trở lại, mong người dân tiếp tục nâng cao ý thức phòng dịch dù đã tiêm đủ 2 mũi vaccine. Tiêm vaccine giúp giảm tỉ lệ trở nặng chứ không phải không lây nhiễm", Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn khuyến cáo và cho biết Bộ Y tế đã ban hành hướng dẫn thích ứng an toàn với đại dịch và có hướng dẫn về sinh hoạt, điều trị, mong các địa phương sớm triển khai.

Còn theo bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, Phó Giám đốc Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương, việc chuẩn bị điều kiện công tác chống dịch rất quan trọng, nếu chúng ta chuẩn bị không đủ quy mô thì sẽ không đáp ứng được công tác điều trị. Trong thời gian đầu, nhờ công tác dự phòng tốt nên tỉ lệ tử vong thấp. Khi dịch bùng phát mạnh, số lượng bệnh nhân quá lớn so với khả năng điều trị nên hiệu quả điều trị không cao như mong đợi. Số nhân viên y tế, trang thiết bị không đủ nên phải huy động y, bác sĩ không thuộc chuyên môn hồi sức. Ngoài ra, nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng quá nặng. Hiện tại, khi giảm số bệnh nhân thì tỉ lệ bệnh nhân nặng, tử vong cũng giảm.

Việc cách ly F0 tại nhà được xem là đúng đắn và là chiến lược cần thiết vì khả năng thu dung của các cơ sở cách ly tập trung khá hạn chế. Việc đưa người bệnh vào cơ sở cách ly tập trung, bên cạnh gánh nặng về chăm sóc, theo dõi y tế thì cũng dễ tạo diễn tiến tâm lý không tốt cho người bệnh. Ngoài ra, phần lớn bệnh nhân không có triệu chứng hoặc triệu chứng nhẹ. “Quan điểm của tôi sau đợt dịch ở TPHCM là khuyến cáo cho F0 không triệu chứng, triệu chứng nhẹ cách ly tại nhà với điều kiện bảo đảm về cơ sở vật chất và sự chăm sóc đầy đủ của y tế địa phương”, Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn nói.

Chiến lược chỉ là một phần, thực hiện mới mang tính quyết định

Tại TPHCM, chiến thuật xét nghiệm thời gian qua nhiều lần được thay đổi cho phù hợp với diễn biến dịch, có khi gây tranh cãi, từ xét nghiệm diện rộng trong cộng đồng sang xét nghiệm cộng đồng có trọng điểm, xét nghiệm tận nhà, test nhanh mẫu đơn hay mẫu gộp, mẫu đại diện gia đình, xét nghiệm nhanh kháng nguyên hay PCR, cho người dân tự test nhanh... GS.TS Lê Thị Quỳnh Mai, người được Bộ Y tế giao điều phối chiến lược xét nghiệm ở nhiều tỉnh, thành phố phía nam, cho biết: “Về chiến lược xét nghiệm, chúng tôi luôn dựa vào tình hình thực tế dịch bệnh tại thời điểm đưa ra kế hoạch. Với đặc điểm căn nguyên gây bệnh, mỗi một thời điểm sẽ bộc lộ ra các điểm cần chú ý. Cùng với đó là sự đáp ứng về nguồn lực, vật tư, sinh phẩm, thiết bị...".

Tình hình dịch ở TPHCM trải qua rất nhiều giai đoạn. Ở giai đoạn đầu, do nhân lực hạn chế nên chiến lược thay đổi rất nhiều lần. Trong 2 tháng, có hơn 12 sự thay đổi đã được TPHCM linh hoạt áp dụng với mục đích đạt hiệu quả cao nhất. Hiệu quả thì chúng ta không cần nói, người dân cả nước đều biết. Nếu như thời gian đầu, tỉ lệ ca bệnh rất cao, hơn 3,6% trên tổng số 10 triệu dân thì đến 30/9, giảm xuống còn hơn 0,1%. Như vậy, chiến lược chỉ là một phần, thực hiện mới mang tính quyết định”, bà Lê Thị Quỳnh Mai nói.

Tin tưởng vào tâm, tài của cán bộ y tế

Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn chia sẻ: “Bác Hồ đã dạy cán bộ phải lo cho dân, không chỉ mình tôi, Thủ tướng cũng thức để họp đến 3h sáng. Cán bộ, ngành cũng lo lắng. Bản thân tôi cũng có đêm không ngủ để xây dựng chiến lược chống dịch cho TPHCM.

“Điều làm tôi tự tin nhất là đội ngũ đồng nghiệp, như anh Cấp, chị Mai. Tôi tin tưởng vào cái tâm, cái tài của cán bộ y tế. Có những người được tôi huấn luyện rất kỹ như anh Cấp, nhưng cũng có người chân ướt chân ráo vào nghề cũng đã thực hiện việc điều trị rất hiệu quả. Kể cả các em sinh viên mới vào nghề, được hướng dẫn lấy mẫu xét nghiệm, cũng đã bắt nhịp công việc rất nhanh. Khi đã tham gia cuộc chiến thì mọi người đều nỗ lực ở mức cao nhất”, Thứ trưởng Nguyễn Trường Sơn nói.

Còn đối với bác sĩ Nguyễn Trung Cấp, ông cho biết rất xúc động trước sự hy sinh của các cấp, các ngành nói chung và nhân viên y tế nói riêng. Rất nhiều nhân viên y tế tình nguyện tham gia chống dịch, có bác sĩ vào chi viện tại TPHCM bị sỏi thận nhưng vẫn xin ở lại, xem bao giờ tình hình sức khỏe đỡ hơn để tiếp tục làm việc. Khi phải về miền Bắc thì bác sĩ ấy áy náy vì đồng đội đang cố gắng hết mình.

Có những anh chị em chấp nhận những nguy cơ trong môi trường dịch bệnh để cùng nhau chống dịch, rất tự nguyện, rất xúc động. Mọi người đều cố gắng hết sức!