Đừng để Đại hội TDTT toàn quốc thiếu lửa

Lễ Khai mạc Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ VII trên SVĐ Thiên Trường, TP. Nam Định. Ảnh: Báo Nam Định

Tổ chức theo các cấp, với sự góp mặt của tất cả các tỉnh, thành phố và 3 ngành: Quân đội, Công an, Giáo dục-đào tạo, Đại hội TDTT toàn quốc không chỉ là cuộc biểu dương lực lượng lớn nhất mà còn là thước đo chuẩn cho bước tiến của thể thao nước nhà sau chu kỳ 4 năm (trước đây là 5 năm) thực hiện các chính sách về thể thao.

Có thể xem Đại hội TDTT toàn quốc là cơ hội tổng rà soát phong trào thể thao nước nhà; là dịp để tìm kiếm nhân tài cho các đội tuyển quốc gia, đồng thời thông qua Đại hội, các nhà hoạch định chính sách của ngành Thể thao sẽ có được sự điều chỉnh về chiến lược hướng đến tương lai.

Những đóng góp của từng kỳ Đại hội TDTT toàn quốc vào sự phát triển chung của Thể thao Việt Nam 3 thập kỷ qua và kỳ Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ VII năm 2014 cũng không nằm ngoài mục tiêu đó.

Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ VII thi đấu 36 môn (45 phân môn) gồm 747 bộ huy chương thu hút sự tham gia của 10.964 cán bộ, HLV, VĐV, trong đó có 7.493 VĐV nam nữ, 1.795 trọng tài, 1.674 cán bộ, HLV của 63 tỉnh, thành phố và 2 ngành Quân đội, Công an. Các cuộc tranh tài kéo dài từ tháng 5 đến tháng 12/2014 tại nhiều địa phương trên cả nước. Tỉnh Nam Định là nơi diễn ra các hoạt động chính, gồm: Lễ khai mạc, Lễ bế mạc và tổ chức thi đấu 13 môn (từ ngày 6-16/12).

Kết quả đã có 62/65 đoàn giành được huy chương; có 57 kỷ lục quốc gia và 158 kỷ lục Đại hội TDTT được thiết lập.

Nếu chỉ nhìn vào những con số trên qua thống kê đơn thuần, có vẻ như Đại hội đã đạt được thành công, chí ít về mặt chuyên môn. Tuy nhiên, xét trên tổng thể, thành công đó là chưa trọn.

Vấn đề gây nhiều tranh cãi nhất chính là tình trạng "chạy" theo chỉ tiêu huy chương Đại hội của không ít đoàn tham dự, thay vì chú trọng đến chất lượng của những tấm huy chương. Đây cũng chính là nguyên nhân dẫn đến việc tạo ra thành tích ảo, nhưng tiếc là chưa có chế tài hữu hiệu để ngăn chặn.

Điển hình là trường hợp của VĐV bơi lội Nguyễn Thị Ánh Viên, người đã giành được nhiều HCV nhất trên đường đua xanh. Do điều lệ "không cấm" và với trình độ vượt trội, nữ kình ngư khoác áo đoàn Quân đội này đã dự tranh tới… 20/40 nội dung thi đấu toàn giải và thâu tóm tới... 18 HCV, 2 HCB! Số HCV đủ để xếp hạng 8... toàn đoàn. 

Trường hợp của Ánh Viên cũng như của các VĐV đẳng cấp cao khác như Quách Thị Lan, Nguyễn Thị Huyền (điền kinh), Thạch Kim Tuấn, Trần Lê Quốc Toàn (cử tạ)… không hề giúp tính cạnh tranh được cải thiện. Cùng với đó là những kiện cáo, cãi vã về nhân sự, hay xô xát giữa trọng tài, HLV… cũng chỉ vì thành tích. Đây chính là những gam màu xám về chuyên môn cần khắc phục khi mà cách thức tổ chức Đại hội đã trở nên "lỗi thời" cho chính tốc độ phát triển của thể thao. 

Việc tổ chức kéo dài và quy mô quá lớn, trong khi hằng năm trong hệ thống thi đấu quốc gia, các môn thể thao vẫn có riêng cho mình 1 giải vô địch toàn quốc, nay chỉ "gắn thêm mác Đại hội",  cũng không có nhiều khác biệt, thậm chí là bước lùi trong bối cảnh chuyên nghiệp hóa thể thao. 

Theo nhiều chuyên gia, nếu chỉ tổ chức đơn thuần giống như giải vô địch quốc gia hằng năm, thì không cần thiết và lãng phí cho sân chơi nhiều ý nghĩa như Đại hội. Diễn biến thi đấu ở các môn có sức hấp dẫn cao như bóng đá nam, bóng chuyền là minh chứng rõ nhất. 

Cũng liên quan đến công tác tổ chức, việc đầu tư xây dựng cơ bản, hay việc tất cả các đoàn phải tập trung về vào thời điểm khai, bế mạc cũng khiến nhiều nhà quản lý chuyên môn băn khoăn. 

Việc có thêm những công trình thể thao mới là điều kiện thuận lợi để phát triển TDTT cơ sở. Nhưng với nhiều địa phương, nhiều công trình có quy mô và công năng quá lớn so với thực tế, đã đặt ra câu hỏi về giá trị sử dụng cũng như bài toán bảo dưỡng, duy trì, khai thác sau khi Đại hội kết thúc. 

Cũng như thế là kinh phí cùng nhân lực của các đoàn tham dự sau khi đã phải căng mình tham dự rất nhiều giải đấu trong điều kiện hạn hẹp chung. 

Cuối cùng, có thể thấy sức hấp dẫn của Đại hội TDTT toàn quốc là quá thấp. Tình trạng vắng khán giả tại nhiều cuộc thi đấu, thời điểm tổ chức không hợp lý... cũng đã ảnh hưởng không nhỏ đến tầm vóc của ngày hội thể thao toàn quốc… 

4 năm nữa, năm 2018, Đại hội TDTT toàn quốc lần thứ VIII sẽ diễn ra tại An Giang và cũng chính là khoảng thời gian đủ dài để ngành TDTT nhìn lại và “đấu trường” số 1 quốc gia lấy lại những giá trị nền tảng. 

Đó là, thông qua Đại hội để phát triển sâu rộng hơn phong trào TDTT quần chúng nhằm nâng cao sức khỏe toàn dân; nâng cao trình độ chuyên môn cho thể thao từng địa phương, từng đơn vị qua đó nâng cao trình độ chung của Thể thao Việt Nam tiệm cận với mặt bằng của thể thao quốc tế.

Hoàng Hà