Cây đại thụ trong rừng văn đại ngàn nước Nga

Nhà văn hóa Nga Lev Tolstoi

Cùng với nhiều nước trên thế giới, những ngày qua, nhiều hoạt động được tổ chức tại Việt Nam để kỷ niệm 100 năm Ngày mất của Nhà văn hoá Nga Lev Tolstoi (1828 - 1910).

Gần đây, ngày 9/12, Viện Văn học phối hợp với Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn (Hà Nội), Hội nhà văn Việt Nam, Trung tâm văn hóa Ngôn ngữ Đông Tây tổ chức hội thảo "Lev Tolstoi và sự tiếp nhận di sản của ông ở Việt Nam" với sự tham gia của đại diện các đơn vị tổ chức, Đại sứ quán Liên bang Nga tại Việt Nam, Trung tâm văn hóa Nga... Ngày 8/12, Nhà xuất bản Tri thức phối hợp với Đại học Hà Nội tổ chức sự kiện “Lev Tolstoi - Nhà tư tưởng” .

Lev Tolstoi là một tên tuổi lẫy lừng, cùng với các tên tuổi như Puskin, Gogol, Dostoievski... làm nên thế kỷ vàng của văn học Nga. Ông đã để lại một di sản tác phẩm khổng lồ và sự ngưỡng mộ của toàn nhân loại. Toàn bộ di sản của ông được trân trọng giữ gìn ở hầu hết các quốc gia phát triển và văn minh, được giới thiệu và quảng bá sâu rộng.

Tác phẩm của Lev Tolstoi luôn dẫn đầu các tác gia cổ điển về số lượng ấn phẩm. Ông không chỉ được đánh giá như một nhà văn thiên tài mà còn được thừa nhận là một triết gia, tư tưởng gia lỗi lạc. Khoa "Tolstoi học" đã trở thành một bộ môn của khoa học xã hội và nhân văn ở nhiều trường đại học, viện nghiên cứu trên toàn thế giới.

Về  Lev Tolstoi, cố nhà văn Nguyễn Tuân đã viết, "cho đến ngày nhân loại du hành vũ trụ đi hết lên các tinh cầu khác, Tolstoi vẫn là cây đại thụ sừng sững trong rừng văn đại ngàn nước Nga". Ông phát hiện sự thành công tiểu thuyết của Lev Tolstoi chính là nhờ "sự lập thành của ngàn cái chi tiết, ở quá trình tích lũy vốn sống cả rộng cả sâu". Ông đặc biệt ngưỡng mộ tiểu thuyết sử thi "Chiến tranh và hòa bình", coi đó là một đỉnh văn đến nay chưa ai vượt nổi.

Theo PGS.TS Phan Trọng Thưởng, Viện trưởng Viện Văn học, ở Việt Nam, ngay từ những năm 20 của thế kỷ XX, tên tuổi Lev Tolstoi, qua các kênh ngôn ngữ khác nhau, đã đến với giới trí thức, các nhà văn, nhà hoạt động chính trị xã hội. Đặc biệt, từ những năm 1960, trong hoàn cảnh đất nước bị chia cắt và chiến tranh chống ngoại xâm khốc liệt, bên cạnh nhiều trước tác của các nhà văn Nga cổ điển khác, độc giả Việt Nam đã được đọc "Những truyện ngắn Sevastopol", "Anna Karenina", "Phục sinh" và đặc biệt là bộ tiểu thuyết sử thi "Chiến tranh và Hòa bình".

Những triết lý về chiến tranh nhân dân và hình ảnh các nhân vật vừa can đảm vừa nhân hậu, bình dị, thấm đẫm văn hóa và tâm hồn Nga đã khiến các tác phẩm của Tolstoi đi sâu vào tâm thức của hàng vạn người Việt Nam ra trận chiến đấu bảo vệ Tổ quốc.

Tài năng văn chương lỗi lạc của Lev Tolstoi cũng đã thu phục niềm cảm kích của rất nhiều nhà văn chiến sĩ Việt Nam trong thời kỳ này và có ảnh hưởng mạnh mẽ vào các sáng tác của họ. Sự nghiệp văn chương của Lev Tolstoi cũng luôn được giảng dạy với một thời lượng đáng kể trong chương trình của các trường đại học  và được nghiên cứu kỹ lưỡng tại các viện nghiên cứu hàng đầu của Việt Nam.

Hồng Phong