Để lễ hội về đúng bản chất văn hóa vốn có

Ảnh minh họa

Tại hội nghị, nhiều đại biểu cho rằng, lễ hội có tính đặc trưng văn hóa vùng miền rất cao, do đó tính chất, quy mô quản lý cũng cần có sự khác biệt. Chưa kể, do ảnh hưởng của xã hội hiện đại, các lễ hội cũng đã vô tình bị biến đổi theo. Do đó, Bộ VHTTDL cần nghiên cứu sự biến đổi của lễ hội, cũng như nét đặc thù riêng của lễ hội mỗi vùng miền để tìm ra cách ứng xử, quản lý phù hợp, tránh áp đặt chung chung.

Ông Khúc Mạnh Kiên, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Nam Định, cho hay, trong 2 năm trở lại đây, Lễ hội đền Trần đã giảm được rất nhiều tình trạng lộn xộn.

Việc xây dựng ban hành và triển khai Đề án Khai ấn từ 2 năm nay đã đưa hoạt động lễ hội đền Trần đi vào nền nếp. Nhiều tồn tại gây nhức nhối, mất an toàn cho du khách do việc chen chúc, xô đẩy lẫn nhau đã dần được tháo gỡ. Theo ông Kiên, công tác chuẩn bị bài bản (thành lập Ban Tổ chức Lễ hội đền Trần riêng với sự tham gia của các cơ quan liên quan của địa phương), chuyên nghiệp chính là lý do của thành công trong lễ hội đền Trần những năm gần đây.

Đại diện Sở VHTTDL Hà Nội kiến nghị phải nhanh chóng quy hoạch lại hoạt động dịch vụ tại lễ hội. Trong đó xác định rõ những loại hình dịch vụ nào được phép kinh doanh ở lễ hội, các khu di tích, mức độ như thế nào, phân bố vị trí làm sao vừa tiện lợi cho du khách nhưng vẫn không xâm phạm đến sự tôn nghiêm của di tích cũng như ảnh hưởng tới hoạt động của lễ hội.

Kinh nghiệm từ lễ hội tôn giáo cho thấy nhiều lễ hội có hàng trăm ngàn người tham dự nhưng vẫn không bị lộn xộn do quản chặt, không khuyến khích các dịch vụ, có tác dụng ngăn chặn việc thương mại hóa các lễ hội.

Bên cạnh đó cần làm rõ tính chất của phần lễ, phần hội trong từng lễ hội, từng bước loại bỏ các hoạt động kinh doanh không đúng với mục đích lễ hội, không phục vụ cho lễ hội, (các trò chơi cờ bạc trá hình, đặc biệt là đồ chơi bạo lực cho trẻ em...). Đây là phần thuộc trách nhiệm của Ban quản lý lễ hội, nhưng chưa được chú ý quan tâm đúng mức gây phản cảm cho du khách.

Theo TS Lê Thị Hồng Lý, Chủ tịch Hiệp hội Di sản Việt Nam, lễ hội của chúng ta đã trải qua giai đoạn quá độ cùng với những biến động của lịch sử. Đời sống vật chất cùng với trình độ học vấn, nhận thức của người dân đã được cải thiện, nhận thức của xã hội và cộng đồng về lễ hội cũng đã được nâng cao.

Do đó, cùng với sự nỗ lực của các cơ quan quản lý, sự vào cuộc của truyền thông, càng ngày ý thức tham gia lễ hội của người dân sẽ có sự thay đổi đáng kể. Chúng ta có cơ sở để tin rằng lễ hội sẽ thực sự là một sinh hoạt văn hóa cộng đồng đúng nghĩa như vốn có.

Nguyệt Hà