Nhiều di tích tại Hội An bị mối mọt 'tấn công'

Nằm ở hạ lưu sông Thu Bồn, phố cổ Hội An có vẻ đẹp lãng mạn, nên thơ. Ảnh: Lưu Hương

Nằm hạ lưu sông Thu Bồn, hằng năm các di tích trong phố cổ Hội An phải đối mặt với những đợt lũ lụt lớn. Khi nước dâng thì mối mọt xâm hại đến các phần gỗ (chủ yếu ở các vị trí như bậc, xà nhà...), ảnh hưởng đến việc bảo tồn các di tích.

Bên cạnh đó, phần lớn di tích ở Hội An đều là của tư nhân, sau đợt dịch bệnh COVID-19 lần 1, qua khảo sát, có đến 60% di tích "đóng cửa", đây cũng là một trong những nguyên nhân gây nên tình trạng mối mọt sinh sôi.

Nhiều ngôi nhà do không thường xuyên sinh hoạt nên có độ ẩm lớn, chỉ sau vài ba tháng, phần gỗ bị mối mọt tấn công.

Ông Trần Trung Hưng, cán bộ Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An chỉ những điểm mối mọt gây hại cho di tích. Ảnh: Lưu Hương

Thăm khu di tích loại 1 trên đường Nguyễn Thái Học đang bị hiện tượng mối mọt nghiêm trọng, ông Trần Trung Hưng, cán bộ Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An cho biết: Trong thời gian qua, di tích này đã bị mối mọt xâm hại rất nặng tại cột và xà nhà. Nếu thời gian tới không kịp thời xử lý thì sẽ lân lan ra các vùng khác, ảnh hưởng đến kiến trúc, kết cấu gỗ (giá trị đặc trưng tạo nên di tích phố cổ), làm sụp đổ cục bộ một phần di tích.

Ông Phạm Phú Ngọc, Giám đốc Trung tâm Quản lý Bảo tồn Di sản Văn hóa Hội An, tỉnh Quảng Nam chia sẻ về dự án Xử lý côn trùng gây hại gỗ khu phố cổ Hội An. Ảnh: Lưu Hương

Ông Phạm Phú Ngọc, Giám đốc Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An, tỉnh Quảng Nam cho biết, các di tích tại phố cổ Hội An đang đối mặt với nhiều thách thức, mà một những mối nguy lớn đó là cháy và bị mối mọt xâm hại.

Về vấn đề cháy thì hiện nay thành phố đã thí điểm đầu tư hệ thống báo cháy. Cụ thể đã lắp đặt được khoảng 40 nhà tại tuyến đường Trần Phú, đã bàn giao cho UBND phường quản lý.

Đối nguy cơ từ mối mọt, từ năm 2010, TP. Hội An có dự án chống mối mọt cho toàn bộ phố cổ. Dự án này thực hiện trong vòng 2 năm và đã làm cho hơn 1.000 di tích trong khu phố cổ, đến năm 2015 hết bảo hành.

Một di tích có lượng mối mọt lớn. Ảnh: Lưu Hương

Sau đó hiện tượng mối mọt xuất hiện nhiều, đến năm 2018, thành phố đã mời đơn vị tư vấn vào khảo sát. Đơn vị này nhận định mối mọt xâm hại là mối nguy rất lớn đối với di tích. 

Hiện Trung tâm đang triển khai dự án “Xử lý côn trùng gây hại gỗ khu phố cổ Hội An”, tập trung xử lý những di tích bị mối mọt xâm hại nặng và rất nặng ở khu phố cổ. Mục tiêu của dự án là xử lý triệt để toàn bộ các tổ mối đang gây hại gỗ di tích, ngăn chặn sự tái nhiễm trở lại công trình cũng như lây lan sang các di tích khác trong khu phố cổ, góp phần bảo vệ, bảo tồn phát huy giá trị di sản văn hóa Hội An.

Hội An đang nỗ lực chống mối mọt, bảo vệ các di tích. Ảnh: Lưu Hương

“Việc chống mối mọt không phải 1 lần là xong, mà phải xác định đây là công tác duy tu bảo dưỡng, phát hiện và tiêu diệt”, ông Phạm Phú Ngọc cho biết.

Vừa qua nhiều chủ nhà (di tích) cũng trao đổi với Trung tâm xin khảo sát, tuy nhiên do dịch bệnh nên ảnh hưởng lớn tới kinh tế, di tích này chưa đủ kinh phí để sửa chữa. Thành phố đang có dự án và trình tỉnh thẩm định. Nếu được phê duyệt sẽ đưa những di  tích có mối mọt xâm hại vào trong giai đoạn triển khai xử lý.

Người dân phố cổ Hội An đang "sửa soạn" di tích, chào đón du khách ghé thăm. Ảnh: Lưu Hương

Theo khảo sát mới đây của Trung tâm quản lý bảo tồn Di sản văn hóa Hội An và Viện Sinh thái và Bảo vệ công trình (Bộ NN&PTNT) tại 800 di tích ở phố cổ Hội An thì có 265 di tích bị mối mọt gây hại ở mức độ rất nặng.