Vấn đề Biển Đông được nêu ra tại các cuộc họp của ASEAN

Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam Phạm Quang Vinh dẫn đầu Đoàn Việt Nam dự các Hội nghị.

Các nước kiểm điểm việc triển khai các quyết định đã đề ra, thảo luận các vấn đề quan tâm của khu vực và việc chuẩn bị cho Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN lần thứ 44, Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao của ASEAN với các nước Đối tác và Diễn đàn Khu vực ASEAN lần thứ 18 (AMM-44/PMC/ARF-18) vào tuần thứ ba tháng 7/2011.

Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao, Trưởng SOM ASEAN Việt Nam Phạm Quang Vinh dẫn đầu Đoàn Việt Nam dự các Hội nghị này.

Tại Hội nghị SOM ASEAN và các Hội nghị liên quan, các nước ASEAN tiếp tục nhấn mạnh nỗ lực xây dựng Cộng đồng ASEAN vào 2015; tăng cường liên kết khu vực; tăng cường quan hệ với các bên đối tác; phát huy vai trò trung tâm của ASEAN định hướng xây dựng cấu trúc khu vực và thúc đẩy hợp tác chung vì hòa bình, ổn định và phát triển của khu vực, cũng như xử lý hiệu quả các thách thức đang đặt ra, cả về an ninh truyền thống và phi truyền thống, trong đó có thiên tai, biến đổi khí hậu, dịch bệnh, an ninh lương thực và năng lượng, an ninh-an toàn hàng hải, tội phạm xuyên quốc gia. Các nước đối tác tiếp tục ủng hộ ASEAN xây dựng Cộng đồng và đề cao vai trò trung tâm của ASEAN ở khu vực.

Tại SOM ASEAN 3 và EAS, các nước đánh giá cao những tiến bộ đã đạt được thời gian qua, việc thực hiện Chương trình công tác ASEAN 3 và EAS (2003-2012), 5 lĩnh vực ưu tiên của EAS (tài chính, năng lượng, giáo dục, thiên tai, bệnh dịch) và định hướng hợp tác thời gian tới. ASEAN 3 là khuôn khổ hợp tác khu vực nhằm hướng tới xây dựng cộng đồng ở Đông Á.

EAS tiếp tục là Diễn đàn của Lãnh đạo cấp cao nhằm bàn các vấn đề chiến lược quan trọng, cả về chính trị, an ninh, cũng như hợp tác phát triển; theo đó, EAS sẽ là thành tố quan trọng trong cấu trúc khu vực đang định hình, vì hòa bình, an ninh và phát triển khu vực. Các nước hoan nghênh Lãnh đạo Nga và Mỹ sẽ chính thức tham gia Cấp cao Đông Á vào tháng 11 năm nay.

Tại họp ARF, diễn đàn khu vực về các vấn đề chính trị-an ninh, các nước đã trao đổi về nhiều vấn đề quan trọng của khu vực, kiểm điểm và đề ra nhiều biện pháp thiết thực nhằm triển khai hiệu quả Kế hoạch Hành động Hà Nội về thực hiện Tầm nhìn ARF đến 2020.

Trong khuôn khổ các cuộc họp, nhất là tại Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF), nhiều nước đã đề cập về vấn đề Biển Đông, bày tỏ lo ngại về một số diễn biến phức tạp gần đây, và nhấn mạnh tầm quan trọng của việc bảo đảm hòa bình, ổn định, an ninh, an toàn hàng hải; giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình; tôn trọng luật pháp quốc tế, Công ước Luật biển năm 1982 của LHQ (UNCLOS), Tuyên bố về cách ứng xử ở Biển Đông (DOC).

Việt Nam phản đối mạnh mẽ các hành động gần đây của Trung Quốc tại Biển Đông

Phát biểu tại các Hội nghị, Trưởng đoàn Việt Nam, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh đánh giá cao nỗ lực của ASEAN về xây dựng Cộng đồng, mở rộng hợp tác các đối tác, cũng như phát huy vai trò trung tâm của ASEAN trong hợp tác vì hòa bình, ổn định, phát triển, và ứng phó hiệu quả các thách thức đang đặt ra.

Về Biển Đông, Trợ lý Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Quang Vinh nhấn mạnh, hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông là mối quan tâm và lợi ích chung của tất cả các nước; khu vực và tất cả các nước cần phải tiếp tục nỗ lực và chung sức vì những mục tiêu này.

Theo đó, Việt Nam ủng hộ các nỗ lực tăng cường xây dựng lòng tin và hợp tác vì hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông; phát huy hơn nữa các công cụ và cơ chế khu vực hiện có như Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác (TAC), Tuyên bố về cách ứng xử ở Biển Đông (DOC), Diễn đàn khu vực ASEAN (ARF)…; thực hiện các cam kết trong Kế hoạch hành động ASEAN-TQ (giai đoạn 2011-2015) thông qua tại Cấp cao ASEAN-TQ tháng 10/2010 về việc tôn trọng, thực hiện đầy đủ và hiệu quả DOC và sớm họp lại Hội nghị Quan chức cao cấp ASEAN-TQ về thực hiện DOC.

Tuy nhiên, khu vực vẫn tiếp tục chứng kiến những diễn biến và vụ việc phức tạp, gây bất ổn định ở Biển Đông. Đáng quan ngại và nghiêm trọng là những vụ việc xảy ra liên tiếp gần đây. Ngày 26/5/2011, tàu Bình Minh 02 của Việt Nam, trong khi đang hoạt động hoàn toàn trong vùng thềm lục địa và đặc quyền kinh tế 200 hải lý của Việt Nam đã bị tàu hải giám Trung Quốc cắt cáp. Tiếp theo, sáng ngày 9/6/2011, một vụ việc tương tự lại xảy ra, tàu Trung Quốc được sự yểm trợ của tàu ngư chính cỡ lớn đã tiến hành các hoạt động phá hoại tuyến cáp thăm dò của tàu Viking II đang tiến hành thu nổ địa chấn trong phạm vi vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa Việt Nam.

Việt Nam phản đối mạnh mẽ những hành động này. Những vụ việc nêu trên càng làm cho tình hình Biển Đông thêm bất ổn định, tìm cách biến khu vực hoàn toàn không có tranh chấp thành “khu vực có tranh chấp”, gây quan ngại không chỉ cho các quốc gia liên quan mà còn cho tất cả các nước cũng như cho hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở khu vực nói chung. Việt Nam khẳng định mạnh mẽ nguyên tắc tôn trọng luật pháp quốc tế và chủ quyền quốc gia, kiên quyết yêu cầu không để tái diễn những vụ việc như nêu trên, đồng thời chủ trương tiếp tục đối thoại, giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình.

Điều thiết yếu là phải tăng cường hơn nữa các thiết chế luật pháp ở khu vực; tất cả các bên phải nghiêm túc tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế, Công ước LHQ về Luật biển năm 1982 và Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC); giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình, thực hiện kiềm chế và không có các hành động làm phức tạp thêm tình hình. Đây là điều có ý nghĩa quyết định đối với hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông.

Hội nghị Cấp cao ASEAN 18 vừa qua đã khẳng định tầm quan trọng của DOC đối với hòa bình, ổn định, an ninh và an toàn hàng hải ở Biển Đông, và quyết định ASEAN sẽ tích cực phấn đấu nhằm sớm hoàn tất Quy tắc hướng dẫn thực hiện DOC và xúc tiến tham vấn về việc xây dựng COC. ASEAN đề nghị Trung Quốc cùng ASEAN tiếp tục nỗ lực, với tinh thần xây dựng, cởi mở và chân thành, giải quyết các vấn đề tồn đọng, để có thể sớm hoàn tất Quy tắc hướng dẫn thực hiện DOC.

Cao Phong