Giải bài toán biến đổi khí hậu và an ninh năng lượng cho phát triển bền vững

Phát biểu khai mạc Hội thảo, ông Nguyễn Văn Bình, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng ban Ban Kinh tế Trung ương nhấn mạnh, Biến đổi khí hậu (BĐKH) đang là thách thức lớn cho quá trình phát triển bền vững của tất cả quốc gia trên thế giới từ nước có điều kiện phát triển, đến các nước còn nghèo. Nếu không ứng phó hiệu quả với BĐKH thì thành quả phát triển kinh tế xã hội sẽ chịu tổn hại, quá trình phát triển bền vững sẽ gặp nhiều khó khăn.

Ông Nguyễn Văn Bình, Uỷ viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Kinh tế Trung ương.

Bởi Việt Nam là một trong 5 quốc gia chịu ảnh hưởng nặng nề nhất của BĐKH do có bờ biển dài và nhiều lưu vực sông rộng lớn. Những tác động tiêu cực về BĐKH ngày một lớn, khó lường ở nhiều lĩnh vực và địa phương sẽ làm gia tăng mức độ cạn kiệt tài nguyên và suy thoái môi trường. Đây là một trong những nguy cơ làm chậm quá trình phát triển kinh tế - xã hội, làm mất đi nhiều thành quả đã đạt được.
Bên cạnh những tác động tiêu cực trực tiếp của BĐKH đe dọa đến an ninh lương thực và phát triển nông nghiệp, BĐKH cũng gây ra những ảnh hưởng đáng kể đến an ninh năng lượng. Đây là vấn đề được nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam hết sức quan tâm. BĐKH tại Việt Nam sẽ làm gia tăng hơn nữa mức độ phụ thuộc năng lượng. Sự mất ổn định của những nguồn cung năng lượng nhất là nguồn cung năng lượng sơ cấp do ảnh hưởng của BĐKH sẽ tác động lớn đến việc bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
Đồng thời, ở chiều ngược lại, việc phát triển các nguồn năng lượng truyền thống lại là nguyên nhân quan trọng làm gia tăng hiệu ứng khí nhà kính, đây là tác nhân trực tiếp gây BĐKH. Vì vậy, việc nghiên cứu, đánh giá mối tác động kép này để chủ động phòng chống BĐKH và đưa ra các giải pháp củng cố An ninh năng lượng quốc gia đảm bảo phát triển bền vững là việc làm hết sức cần thiết.
Đại diện đối tác quốc tế, ông John Kerry, cựu Ngoại trưởng Hoa kỳ, Chủ tịch danh dự Quỹ Carnegie vì Hoà bình quốc tế cũng khẳng định rằng thách thức BĐKH là vấn đề rất lớn trên thế giới, không riêng đối với Việt Nam. BĐKH luôn có mối quan hệ chặt chẽ với ngành năng lượng. Với tốc độ tăng trưởng năng lượng khá cao như hiện nay thì Việt Nam cần quan tâm, thực thi những giải pháp hữu hiệu để chủ động ứng phó với BĐKH.
Hiện nay, nhiều quốc gia trên thế giới đã chuyển dần những nguồn năng lượng truyền thống sang năng lượng mới và tái tạo; đây là xu thế chung để giải quyết vần đề phát triển năng lượng bền vững, giảm thiểu ảnh hưởng tiêu cực của BĐKH.
Theo góc nhìn của cơ quan quản lý Nhà nước về công nghiệp, đại diện Bộ Công Thương đã đề xuất một số giải pháp nhằm giảm nhẹ tác động của BĐKH trong những hoạt động công nghiệp và năng lượng của Việt Nam.
Đánh giá cao những nỗ lực của Chính phủ Việt Nam và để hỗ trợ Việt Nam trong việc ứng phó với BĐKH và củng cố an ninh năng lượng quốc gia, đại diện của Phái đoàn Liên minh châu Âu, ông Bruno Angelet đã đưa ra một số cam kết hỗ trợ Việt Nam trong việc thực thi các chính sách liên quan.
Ông Micheal Greene, Giám đốc Quốc gia của Cơ quan phát triển quốc tế Hoa Kỳ (USAID) Việt Nam đề xuất cần định hình cụ thể một chiến lược an ninh năng lượng cho Việt Nam trong bối cảnh BĐKH, đồng thời nêu lên một số bài học quốc tế và khuyến cáo Việt Nam.
Theo đó, Việt Nam cần có cơ chế mạnh hơn nữa để thúc đẩy vai trò của năng lượng tái tạo, cùng với đó là việc thực thi nghiêm túc chính sách về sử dụng năng lượng hiệu quả để giải quyết bài toán bảo đảm an ninh năng lượng dài hạn. Nhiều chuyên gia trong nước và quốc tế khác đã tham gia phát biểu thảo luận, phân tích thêm về tình hình BĐKH ở Việt Nam hiện nay, nhất là những tác động tiêu cực đã xảy ra trong thời gian vừa qua tại khu vực Đồng bằng sông Cửu Long và đề xuất một số giải pháp ứng phó.
Đối với nguồn cung năng lượng, các chuyên gia cho rằng cần phải đa dạng hoá, nhấn mạnh giải pháp sử dụng khí tự nhiên hoá lỏng (LNG) nhập khẩu cho các dự án điện trong thời gian tới. Các chuyên gia cũng đề cập đến việc thúc đẩy phát triển hệ thống năng lượng hợp lý theo nguyên tắc cơ chế thị trường có tính đến việc gia tăng tỷ trọng các nguồn năng lượng sạch, có khả năng tái tạo gắn với bảo vệ, gìn giữ môi trường sinh thái, giảm thiểu các tác động xấu đến BĐKH, hướng tới mục tiêu xây dựng nền kinh tế các-bon thấp.
Hội thảo cũng nhận được nhiều ý kiến dưới góc nhìn đa chiều của doanh nghiệp phát điện, người tiêu dùng, cơ quan hoạch định chính sách, nhà đầu tư về triển vọng phát triển năng lượng sạch, tái tạo tại Việt Nam.
Từ kết quả của Hội thảo, Ban Kinh tế Trung ương sẽ báo cáo tổng hợp, chắt lọc những vấn đề mang tầm chủ trương, định hướng lớn để tham mưu cho Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư những vấn đề liên quan đến BĐKH và an ninh năng lượng quốc gia gắn với phát triển kinh tế bền vững trong giai đoạn tới.