Nâng cao vai trò của nữ đại biểu trong tiến trình hoạch định chính sách

Vai trò lãnh đạo trong khu vực công của phụ nữ thực sự mang ý nghĩa quan trọng bởi tính cấp thiết của việc bảo đảm quan điểm và tiếng nói của phụ nữ trong toàn bộ tiến trình hoạch định chính sách.

“Trong bối cảnh đại dịch, việc thu hẹp khoảng cách về giới trong các cơ quan dân cử, cũng như việc tiếp cận của nữ cử tri với cán bộ và thông tin khu vực công có ý nghĩa rất lớn trong quản trị nhà nước”, bà Robyn Mudie chia sẻ.

Theo thống kê, Quốc hội khóa XIV (2016-2021) là nhiệm kỳ đầu tiên Việt Nam có nữ Chủ tịch Quốc hội và 26,7% đại biểu là nữ. Trong nhiệm kỳ 2016-2021, nữ đại biểu HĐND cấp tỉnh chiếm 26,7%, theo kết quả bầu cử năm 2016. 

Kết quả nghiên cứu cho thấy, mặc dù có mối quan tâm và thế mạnh ở các lĩnh vực khác nhau, cả nam và nữ đại biểu dân cử đều quan tâm đến lợi ích cử tri, coi lợi ích cử tri là yếu tố quan trọng nhất trong thực hiện nhiệm vụ.

Nam và nữ đại biểu Quốc hội và HĐND đều khẳng định họ đáp ứng nhu cầu giải quyết đơn thư, kiến nghị của cử tri ở mức độ cao. Cả nam và nữ đại biểu Quốc hội đều tự đánh giá họ có thế mạnh nhất ở lĩnh vực lập pháp. Tương tự, cả nam và nữ đại biểu HĐND cấp tỉnh đều cho rằng hoạt động giám sát là thế mạnh bậc nhất của họ.

Về phẩm chất quan trọng của đại biểu dân cử, cả nam và nữ đại biểu Quốc hội và HĐND đều coi trọng ba phẩm chất “lắng nghe’, “có chính kiến” và “có khả năng theo đuổi vấn đề”. Thậm chí, nữ đại biểu đề cao phẩm chất “có khả năng theo đuổi vấn đề” hơn nam đại biểu.

Bà Elisa Cavacece, Phó Đại sứ kiêm Tham tán phát triển, Đại sứ quán Ireland tại Việt Nam chia sẻ, vai trò lãnh đạo trong khu vực công của phụ nữ thực sự mang ý nghĩa quan trọng bởi tính cấp thiết của việc bảo đảm quan điểm và tiếng nói của phụ nữ trong toàn bộ tiến trình hoạch định chính sách. Mỗi chính sách công cần phản ánh đầy đủ quan điểm của cả phụ nữ và nam giới nhằm bảo đảm bình đẳng và công bằng.

Các chuyên gia đồng tình và khuyến nghị đẩy mạnh thực hiện Nghị quyết số 26-NQ/TW của Trung ương 7 (Khóa XII). Đó là, đến năm 2030: "Phải có cán bộ nữ trong cơ cấu ban thường vụ cấp ủy và tổ chức đảng các cấp. Cụ thể, cấp ủy viên các cấp phải đạt từ 20-25% là nữ. Đại biểu Quốc hội, HĐND các cấp đạt trên 35% là nữ”.

Để đạt được mục tiêu đó, báo cáo đề xuất đã đến lúc Việt Nam đặt ra chỉ tiêu tỉ lệ ứng cử viên mỗi giới từ 45% trở lên trong danh sách ứng cử viên, nhất là khi tỉ lệ nữ ứng cử viên trong danh sách ứng cử viên đại biểu Quốc hội khóa XV chính thức hiện đã đạt 45,28%.

GS. TS Phạm Quang Minh, Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn Hà Nội, trưởng nhóm nghiên cứu, nhấn mạnh, kết quả nghiên cứu cho thấy nữ đại biểu dân cử nhiệm kỳ 2016-2021 đóng góp ngang tầm với nam đại biểu dân cử đồng nhiệm, thậm chí có phần nổi trội hơn ở một số lĩnh vực, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ đại biểu. Chúng ta có thể tin tưởng và dành cho các nữ ứng cử viên có năng lực những lá phiếu để họ đại diện cho 50,2% dân số nữ ở Việt Nam.

Báo cáo nghiên cứu cũng đề xuất cần tạo điều kiện thuận lợi để các đại biểu dân cử tiếp xúc cử tri qua tất cả các kênh, nhất là kênh truyền thông xã hội. Đồng thời, cần khuyến khích và tạo mọi cơ hội để cả nam và nữ đại biểu Quốc hội và HĐND tham gia tất cả các lĩnh vực bằng việc áp dụng chỉ tiêu giới trong tất cả các ủy ban của Quốc hội và trong các ban của HĐND các cấp.

Bà Caitlin Wiesen, Trưởng đại diện thường trú UNDP cho rằng, điều căn bản nhất là cả ‘hai nửa của nhân loại’ có tiếng nói công bằng trong tất cả mọi vấn đề căn cơ đối với họ.

“Cần vận dụng nhãn quan giới trong tất cả các bước ra quyết định trong khu vực công từ các vấn đề chính trị, xã hội tới quan hệ lao động và hoạt động kinh tế nhằm bảo đảm xem xét đầy đủ nhu cầu và kỳ vọng cụ thể của phụ nữ và nam giới cũng như những người có bản dạng giới khác, đồng thời bảo đảm điều kiện nhằm phát huy mọi tiềm năng của mỗi người và lực lượng lao động”, bà Caitlin Wiesen nhấn mạnh.

Nghiên cứu được thực hiện với sự tham gia trả lời phiếu hỏi của 248 đại biểu Quốc hội khóa XIV (50% số đại biểu Quốc hội) và 136 đại biểu HĐND cấp tỉnh của ba tỉnh và thành phố trực thuộc Trung ương quản lý gồm Hà Nội, Bình Phước và Cần Thơ. Bằng phương pháp nghiên cứu thực chứng sử dụng phân tích định lượng và định tính, nghiên cứu cũng đưa ra một số đề xuất chính sách và thực tiễn hướng tới bình đẳng giới trong các cơ quan dân cử ở Việt Nam giai đoạn 2021-2026 và hướng tới 2030.

Anh Minh