Phát huy lợi thế xây dựng NTM vùng Nam Trung Bộ và Tây Nguyên

Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên có tổng diện tích 98.895km2, dân số hơn 15 triệu người. Tính đến tháng 8/2019, cả 2 vùng có 604/1.424 xã (chiếm tỷ lệ 42,41%) đã được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, thấp hơn so với mức đạt chuẩn cả nước (50,8%). Trong đó vùng Duyên hải Nam Trung Bộ có 378/825 (45,82%) xã đã đạt chuẩn nông thôn mới; vùng Tây Nguyên có 226/599 (37,73%) xã đạt chuẩn nông thôn mới.

Cả 2 vùng có 9 đơn vị cấp huyện đã  được Thủ tướng Chính phủ công nhận đạt chuẩn hoàn thành nhiệm vụ xây dựng nông thôn mới (Duyên hải Nam Trung Bộ 8; Tây Nguyên 1).

Tổng nguồn vốn huy động thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia xây dựng nông thôn mới từ 2010 - 2019 của vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên khoảng 364.585 tỷ đồng (khoảng 17,23% so với cả nước).

Theo đánh giá của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, sau 9 năm thực hiện Chương trình nông thôn mới, hạ tầng kinh tế - xã hội nông thôn của 2 vùng được các địa phương ưu tiên nguồn lực đầu tư để xây dựng mới, nâng cấp, góp phần thay đổi đáng kể diện mạo nông thôn, bước đầu cơ bản đáp ứng được nhu cầu phát triển sản xuất và nâng cao đời sống của người dân.

Tuy nhiên, do địa hình bị chia cắt và khí hậu phức tạp (nhiều khu vực thường xuyên chịu ảnh hưởng của bão, lũ, hạn hán...), có xuất phát điểm thấp và tồn tại nhiều bất lợi trong quá trình phát triển,... nên sau hơn 9 năm triển khai chương trình, kết quả xây dựng nông thôn mới của cả 2 vùng hạn chế hơn so với các vùng khác của cả nước.

Về nhiệm vụ trong giai đoạn tới, Hội nghị quán triệt quan điểm “nông nghiệp, nông dân, nông thôn là chiến lược; nông thôn mới là căn bản; tái cơ cấu ngành nông nghiệp là then chốt; người nông dân là chủ thể”; phát huy những kết quả đã đạt được, khắc phục những tồn tại, hạn chế, xây dựng nông thôn mới vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên tiếp tục hướng tới phát triển nông thôn toàn diện và bền vững, làm cho sống vật chất và tinh thần của người dân nông thôn khá giả, tiệm cận với khu vực đô thị.

Theo đó, các tỉnh, thành phố tại 2 vùng cần tập trung nâng cao hiệu quả phát triển kinh tế nông thôn, lấy phát triển sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao, liên kết theo chuỗi giá trị, phát triển du lịch nông thôn làm nền tảng cơ bản gắn với phát triển công nghiệp, dịch vụ và phù hợp với quá trình đô thị hóa; chú trọng bảo tồn và phát huy những giá trị tốt đẹp của văn hóa truyền thống gắn với phát triển mạnh du lịch nông thôn; đẩy mạnh công tác giữ gìn, bảo vệ môi trường, xây dựng cảnh quan nông thôn sáng - xanh - sạch - đẹp. Đồng thời, Hội nghị cũng xác định 9 nhóm nhiệm vụ, giải pháp trong thực hiện Chương trình nông thôn mới tại 2 vùng trong những năm tới.

Tại hội nghị, các lãnh đạo Bộ, ngành Trung ương và đại biểu các địa phương đã tham luận đóng góp các giải pháp thúc đẩy nông hộ tham gia liên kết chuỗi để phát triển nông nghiệp công nghệ cao vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên; kết hợp giữa phát triển sản xuất nông nghiệp gắn với thu hút khách du lịch trải nghiệm để nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng thu nhập cho người dân; những vấn đề đặt ra và giải pháp thúc đẩy sản xuất nông nghiệp ứng dụng công nghệ cao thích ứng với biến đổi khí hậu…

GS. TS Trần Đức Việt, Chủ tịch Hội đồng Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho rằng, trong giai đoạn tới 2 vùng cần quan tâm phát triển một số lĩnh vực thế mạnh như đánh bắt và nuôi trồng thủy hải sản, nông nghiệp ven đô tại Duyên hải Nam Trung Bộ; tập trung nguồn lực phát triển cây công nghiệp và cây ăn quả đặc sản trồng với diện tích lớn tại Tây Nguyên; phát triển du lịch biển đảo, văn hóa truyền thống tại Duyên hải Nam Trung Bộ, Tây Nguyên với bản sắc cộng đồng và văn hóa các dân tộc. Chú trọng các mô hình nông thôn mới gắn với sản xuất hàng hóa tập trung quy mô lớn theo chuỗi giá trị gia tăng, mô hình OCOP nhằm nâng cao thu nhập cho người dân.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường phát biểu tại hội nghị. Ảnh VGP/Thế Phong

Phát biểu tại hội nghị, Nguyễn Xuân Cường, Ủy viên Trung ương Đảng, Bộ Trưởng Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn; Phó ban thường trực Ban chỉ  đạo Trung ương các chương trình mục tiêu Quốc gia cho rằng: Chương trình xây dựng nông thôn mới là chương trình thành công nhất trong tất cả các chương trình kinh tế xã hội của các chương trình mục tiêu quốc gia. Qua 9 năm triển khai Đảng và Nhà nước đã đầu tư cho mỗi địa phương hàng nghìn tỷ đồng mỗi năm. Qua đó đã từng bước hoàn thiện các thiết chế trong 19 tiêu chí xây dựng nông thôn mới ở mỗi địa phương. Đặc biệt, chương trình đã có sự tập trung cả hệ thống chính trị cơ sở vào cuộc để phát triển kinh tế xã hội vùng nông thôn.

Qua 9 năm triển khai đến nay đã hoàn thiện một bước đáng kể về cơ sở hạ tầng, cơ sở vật chất và các thiết chế văn hóa ở từng địa phương. Hiện hệ thống giao thông phát triển 100% đến trung tâm xã; điện lưới quốc gia đạt 99%. Ông Nguyễn Xuân Cường khẳng định: Vùng Duyên hải Nam Trung Bộ và Tây Nguyên là vùng đặc trưng nhất của Việt Nam để xây dựng nông thôn mới. Bởi đây là vùng có không gian phát triển xây dựng nông nghiệp, ngư nghiệp điển hình và rông lớn nhất. Vì thế, cần phải tập trung xây dựng nông thôn mới nhằm khai thác lợi thế, tiềm năng của khu vực, góp phần phát triển kinh tế - xã hội đưa 2 vùng này lên ngang bằng với hai miền Bắc – Nam./.

Thế Phong