Tăng cường vai trò của công đoàn trong hỗ trợ lao động đi làm việc ở nước ngoài

Công đoàn cần tăng cường vai trò tư vấn về quyền và lợi ích hợp pháp cho người lao động khi đi làm việc ở nước ngoài. Ảnh minh họa

Đây là đề xuất được đưa ra trong hội nghị tham vấn chính sách về “Vai trò của công đoàn trong việc thúc đẩy tuyển chọn công bằng và việc làm bền vững cho lao động di cư” do Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam và Tổ chức Lao động Quốc tế (ILO) tổ chức ngày 18/6.

Phó Chủ tịch Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam Trần Văn Lý nhấn mạnh, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam rất quan tâm đến việc làm, thu nhập và quyền của người lao động di cư. Đồng thời, luôn mong muốn đảm bảo tuyển dụng công bằng và việc làm bền vững cho người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng và hỗ trợ họ khi về nước.”

Điều quan trọng là phải sửa đổi, bổ sung Luật về người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng. Theo đó, cần tăng cường vai trò của công đoàn với tư cách là tổ chức đại diện và bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của người lao động đi làm việc ở nước ngoài.

Theo ông Chang-Hee Lee, Giám đốc ILO Việt Nam, công đoàn đại diện cho tiếng nói của người lao động trong cơ cấu ba bên của ILO. Nếu không có tiếng nói mạnh mẽ này thì việc “ba bên đều thắng”, nghĩa là di cư mang lại lợi ích cho cả người sử dụng lao động, người lao động và nhà nước không thể thực hiện được.

Theo Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội, có khoảng 134.000 lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng trong năm 2017. Đài Loan (Trung Quốc), Nhật bản, Hàn Quốc, Arab Saudi và Malaysia là những điểm đến hàng đầu của lao động Việt Nam. Số lượng lao động nữ tăng liên tục hàng năm, nhiều người trong số này làm việc trong lĩnh vực giúp việc gia đình.

Một nghiên cứu gần đây của ILO cho biết 76 % người lao động Việt Nam sang làm việc ở Malaysia và Thái Lan phải chịu một số hình thức vi phạm quyền lao động và tiếp cận rất hạn chế với các biện pháp khắc phục pháp lý trong thời gian làm việc ở đó. Rất ít người tham gia vào các tổ chức công đoàn tại nơi đến làm việc.

So với lao động di cư từ Campuchia, Myanmar và CHDCND Lào, người lao động Việt Nam chịu chi phí di cư cao nhất. Phải trả nhiều tiền hơn để đi làm việc ở nước ngoài và phải vay mượn để thanh toán cho những khoản chi phí đó.

Ông Michael R. DiGregorio, Đại diện Quỹ Châu Á ở Việt Nam cho rằng: “Để bảo vệ quyền của lao động di cư, cán bộ công đoàn cơ sở của TLĐLĐVN cần đóng vai trò quan trọng trong việc truyền thông tại cộng đồng và tư vấn về di cư an toàn cho người lao động di cư tiềm năng và thành viên trong gia đình họ. Tuy nhiên, các cán bộ này thường thiếu thông tin và kỹ năng để hỗ trợ, tư vấn hiệu quả cho người lao động ở cộng đồng trước khi xuất cảnh”.

Ở cấp quốc gia, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đã tăng cường tham gia vào các cuộc trao đổi ba bên về chính sách di cư lao động và xây dựng luật, các quy định liên quan đến cơ chế khiếu nại cho người lao động, hợp đồng mẫu, Quỹ hỗ trợ việc làm ngoài nước và xử phạm vi phạm hành chính trong lĩnh vực đưa người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài.

Quỹ Châu Á cũng đã hợp tác với Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam thực hiện dự án “Thúc đẩy bảo vệ quyền lao động cho người lao động di cư nước ngoài” nhằm tăng cường năng lực cho cán bộ công đoàn cơ sở để cung cấp thông tin và tư vấn về di cư an toàn và quyền của người lao động cho những lao động di cư tiềm năng và gia đình họ. Dự án cũng hỗ trợ 3 Trung tâm Dịch vụ việc làm tại các tỉnh Phú Thọ, Thanh Hóa và Quảng Ngãi nhằm cung cấp các dịch vụ giới thiệu việc làm cho lao động đi làm việc ở nước ngoài hết hạn trở về.

Thu Cúc