Sửa đổi Luật Viễn thông: Bổ sung nhiều quy định mới đáp ứng quản lý và quyền lợi của người dân

Trình bày Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự án Luật Viễn thông (sửa đổi), Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, về đề nghị cân nhắc việc mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với 3 dịch vụ mới là dịch vụ OTT viễn thông, trung tâm dữ liệu và điện toán đám mây, Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH) nhận thấy, dự thảo Luật điều chỉnh 3 dịch vụ mới so với Luật Viễn thông năm 2009 là cần thiết.

UBTVQH cũng nhận thấy, dịch vụ trung tâm dữ liệu, điện toán đám mây là dịch vụ thực hiện lưu trữ, xử lý dữ liệu; pháp luật một số quốc gia tập trung vào vấn đề bảo vệ dữ liệu; pháp luật Việt Nam quy định tương đối hoàn chỉnh về bảo đảm an toàn thông tin, bảo vệ dữ liệu; vì vậy, quản lý các dịch vụ này ở mức độ phù hợp nhằm tạo điều kiện cho phát triển kinh tế số, xã hội số. 

Dịch vụ OTT viễn thông là dịch vụ không có hạ tầng mạng, người sử dụng dễ dàng thay đổi nhà cung cấp, thị trường có khả năng tự điều tiết. Tham khảo kinh nghiệm quốc tế, dự thảo Luật quy định quản lý dịch vụ này có độ mở, linh hoạt, không cản trở việc cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp. Các quy định trong dự thảo Luật chủ yếu nhằm bảo vệ quyền lợi người sử dụng, bảo đảm an toàn, an ninh thông tin.

Đối với nội dung về viễn thông công ích, UBTVQH thống nhất với phương án Chính phủ trình Quốc hội tiếp tục duy trì Quỹ nhưng cần hoàn thiện hành lang pháp lý để Quỹ hoạt động hiệu quả hơn.

Bên cạnh đó, tiếp thu ý kiến ĐBQH, dự thảo Luật đã chỉnh lý nội dung khoản 1 và khoản 4 Điều 30, bỏ các quy định “thực hiện nhiệm vụ viễn thông công ích do Nhà nước giao được bảo đảm từ ngân sách Nhà nước” và “kinh phí cho việc thực hiện nhiệm vụ viễn thông công ích do Nhà nước giao được bảo đảm từ ngân sách Nhà nước”, bảo đảm đúng tiêu chí của quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách quy định tại khoản 19 Điều 4 Luật Ngân sách Nhà nước. Đồng thời, khoản 3 Điều 32 dự thảo Luật được bổ sung, chỉnh lý bảo đảm mục đích sử dụng Quỹ không chồng lấn với nhiệm vụ chi ngân sách Nhà nước...

Về chia sẻ cơ sở hạ tầng viễn thông, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội Lê Quang Huy cho biết, tại điểm b khoản 4 Điều 13 đã bổ sung quy định doanh nghiệp có nghĩa vụ cho thuê hạ tầng viễn thông; bổ sung quy định hiệp thương giá nếu các bên không thoả thuận được về giá chia sẻ cơ sở hạ tầng viễn thông (khoản 3 Điều 47); bổ sung quy định trách nhiệm của Bộ Thông tin và Truyền thông (điểm d khoản 1 Điều 67)…

Về đấu giá quyền sử dụng kho số viễn thông, tài nguyên Internet, dự thảo Luật được chỉnh lý theo hướng: Quy định các loại tài nguyên viễn thông cấp qua hình thức đấu giá (điểm a khoản 2 và điểm a khoản 3 Điều 50); quy định cách thức xác định giá khởi điểm cho từng loại tài nguyên trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế, phù hợp với tình hình phát triển kinh tế và mức tiêu dùng của người dân (điểm c, d khoản 4 và điểm a khoản 5 Điều 50)…

Bên cạnh đó, dự thảo Luật đã bổ sung các quy định về trách nhiệm của doanh nghiệp viễn thông, người sử dụng dịch vụ viễn thông trong việc quản lý thông tin thuê bao, ngăn chặn, xử lý SIM không đúng thông tin thuê bao, cuộc gọi, tin nhắn không mong muốn, cuộc gọi lừa đảo cụ thể tại điểm i, k, l và m khoản 2 Điều 13, điểm đ và e khoản 2 Điều 15. 

Đồng thời, để tăng cường các biện pháp ngăn chặn cuộc gọi, tin nhắn không mong muốn, cuộc gọi lừa đảo, dự thảo Luật đã bổ sung quy định hành vi cấm sử dụng thiết bị, phần mềm xâm nhập trái phép vào mạng viễn thông công cộng tại khoản 5 Điều 9.

Thảo luận tại hội trường về dự thảo Luật Viễn thông (sửa đổi), đại biểu Dương Tấn Quân (tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu) đánh giá cao ban soạn thảo đã tiếp thu ý kiến đại biểu, hoàn thiện dự thảo luật cơ bản đáp ứng theo yêu cầu thực tiễn hiện nay.

Đại biểu Dương Tấn Quân cho biết theo quy định hiện hành, việc thu thập thông tin phải được sự đồng ý của người sử dụng dịch vụ và việc đồng ý đó có thể được thể hiện bằng nhiều hình thức khác nhau. Tuy nhiên, tại dự thảo luật lại quy định: Người sử dụng dịch vụ viễn thông đồng ý cung cấp thông tin thuê bao sau khi doanh nghiệp viễn thông đã thông báo rõ ràng công khai bằng hình thức phù hợp với người sử dụng về mục đích, phạm vi thu thập, sử dụng thông tin.

Theo đại biểu, quy định như vậy chưa phù hợp và cần cân nhắc theo hướng không quy định việc này cho doanh nghiệp viễn thông mà nên quy định trách nhiệm cho cơ quan quản lý Nhà nước trong việc chia sẻ, bảo mật thông tin với điều kiện đã được trang bị thiết bị công nghệ kỹ thuật công nghệ thông tin hiện đại, kiểm soát người sử dụng bị khai thác thông tin, dẫn đến lộ lọt thông tin cá nhân...

Quan tâm đến nội dung về Quỹ dịch vụ viễn thông công ích, đại biểu Nguyễn Thị Việt Nga (tỉnh Hải Dương) cho rằng, hiện nay hồ sơ dự án luật đã tương đối đầy đủ, báo cáo giải trình của UBTVQH cũng trình bày khá chi tiết các vấn đề đại biểu Quốc hội quan tâm cũng như vấn đề về Quỹ dịch vụ viễn thông công ích.

Dự thảo luật đã sửa đổi nhiều nội dung về Quỹ dịch vụ viễn thông công ích, hoạt động dịch vụ viễn thông công ích một cách phù hợp hơn. Tuy nhiên, quy định tại Điều 32 của dự thảo Luật về Quỹ dịch vụ viễn thông công ích Việt Nam còn chung chung.

Nêu quan điểm về việc chuyển mạng dữ số, đại biểu Trịnh Thị Tú Anh (tỉnh Lâm Đồng) cho rằng, cần quy định trách nhiệm của các nhà mạng khi thực hiện việc này. Ngoài ra, cần có quy định cụ thể để bảo đảm công khai minh bạch trong việc cấp giấy phép viễn thông nhằm tránh tiêu cực. Về quản lý viễn thông, cũng cần có quy định cụ thể nhằm quy rõ trách nhiệm quản lý Nhà nước…

Tại Việt Nam, chuyển mạng giữ số được quy định tại Thông tư 35/2017. Tuy nhiên, qua 5 năm thực hiện vẫn còn một số vướng mắc như sau: Các quy định tại Thông tư 35 còn chung chung, chưa quy định cụ thể trách nhiệm của các nhà mạng khiến các nhà mạng thực hiện không theo tiêu chuẩn. Bên cạnh đó, các nhà mạng đưa ra rào cản về gói cam kết làm cản trở người dân thực hiện quyền chuyển mạng giữ số.

Đánh giá dự thảo Luật Viễn thông đã được chỉnh lý, sửa đổi, bổ sung tương đối đầy đủ, đại biểu Trần Kim Yến (TPHCM) cho rằng, để bảo vệ quyền lợi của người sử dụng dịch vụ viễn thông, dự thảo luật đã nêu quyền, nghĩa vụ của các bên tham gia giao dịch. 

Tuy nhiên, trong thực tiễn, người sử dụng dịch vụ thường bị thiệt thòi, nhưng các quy định bảo vệ người sử dụng dịch vụ trong dự thảo luật còn chưa rõ ràng. 

Đại biểu đề nghị bổ sung Điều 4 của dự thảo luật việc phát hiện, xử lý kịp thời những sai phạm trong lĩnh vực viễn thông để có thể bảo vệ quyền lợi của người sử dụng dịch vụ.

Lê Sơn