Tổng điều tra dân số, nhà ở: Lợi ích ‘sát sườn’ với mỗi người dân

Tất cả người dân đều được tính đến để không ai bị bỏ lại phía sau

Nhận định về tình hình biến động dân số và nhà ở toàn quốc trong 10 năm qua, ông Nguyễn Văn Tân, nguyên Phó Tổng Cục trưởng Tổng cục Dân số - Kế hoạch hóa gia đình cho rằng: Cuộc sống luôn biến động và công tác dân số cũng như vậy. So với Tổng điều tra dân số năm 2009 (TĐT 2009), 10 năm trôi qua với sự phát triển rất nhanh của KTXH đất nước, dân số nước ta cũng thay đổi rất nhiều cả về số lượng, cơ cấu, cả về phân bổ… Chính vì vậy, việc tiến hành TĐT 2019 có ý nghĩa rất lớn không chỉ đối công tác dân số nói chung, mà còn tác động tới lợi ích sát sườn của người dân.

Ông Nguyễn Văn Tân cho rằng: Việc Tổng điều tra dân số và nhà ở vừa là hoạt động mang tính vĩ mô, vừa liên quan đến lợi ích của từng người dân cụ thể.

Dẫn thông điệp của Liên Hợp Quốc là “Tất cả mọi người đều được tính đến”, ông Nguyễn Văn Tân nhấn mạnh rằng: Cuộc TĐT của chúng ta như là một cơ hội để “Tất cả mọi người dân đều được tính đến như là một chủ thể của sự phát triển KTXH đồng thời cũng là một người được hưởng lợi từ thành quả của sự phát triển KTXH của đất nước, để cho không ai bị bỏ lại phía sau”.

Ông Tân lý giải, có TĐT chúng ta mới đánh giá được diễn biến dân số trong thời gian qua, qua đó xác định chúng ta có thực hiện đúng chiến lược dân số hay không. Kết quả này không chỉ giúp chúng ta giám sát quá trình thực hiện, mà còn giúp chúng ta dự báo được sự phát triển dân số trong những năm tới. Trên cơ sở đó để hoạch định chính sách phát triển dân số nói chung và xây dựng những chính sách cụ thể tác động đến từng người dân.

Lấy ví dụ cụ thể về vấn đề mức sinh, ông Tân nêu vấn đề “chúng ta sẽ điều chỉnh mức sinh như thế nào? Và cho biết, về chính sách, trước đây chúng ta siết khá chặt nhằm giảm mức sinh. Nhưng vừa rồi (theo Nghị quyết 21 năm 2017) Đảng đã khẳng định là duy trì mức sinh thay thế. Như vậy những quy định về hạn chế mức sinh chắc chắn sẽ phải thay đổi và điều này sẽ tác động tới từng gia đình, từng cặp vợ chồng, từng người dân cụ thể.

TS. Nguyễn Bích Lâm: Tổng điều tra dân số vừa có ý nghĩa hết sức quan trọng.

Bày tỏ đồng tình với ý kiến của ông Nguyễn Văn Tân, TS. Nguyễn Bích Lâm, Tổng cục trưởng Tổng cục Thống kê, Phó trưởng Ban Chỉ đạo Trung ương về Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 nhấn mạnh thêm rằng: Cuộc TĐT 2019 có ý nghĩa hết sức quan trọng trong đánh giá chiến lược phát triển KTXH giai đoạn 2011-2020 và đánh giá kết quả thực hiện các kế hoạch phát triển KTXH giai đoạn 5 năm, đồng thời cũng là căn cứ để xây dựng chiến lược phát triển KTXH của giai đoạn tới (2021-2030), đặc biệt là xây dựng kế hoạch phát triển KTXH giai đoạn 2021-2025.

Kết quả TĐT 2019 cũng là căn cứ để đánh giá kết quả thực hiện Nghị quyết của Trung ương về công tác dân số trong tình hình mới, trong đó có những chỉ tiêu như: Làm thế nào để giữ được mức sinh tự nhiên, mức sinh thay thế; hay giảm mức sinh chênh lệnh giữa thành thị với nông thôn, giữa vùng núi với vùng đồng bằng.

Bên cạnh đó, kết quả cuộc TĐT này còn liên quan tới việc đánh giá kết quả thực hiện những chỉ tiêu mà chúng ta đã cam kết với Liên Hợp Quốc về sự phát triển bền vững. Bởi nếu chúng ta thực hiện tốt các chỉ tiêu về phát triển bền vững sẽ tác động tới cuộc sống của từng người dân. Ví như chỉ tiêu mà chúng ta đã cam kết là: Tất cả mọi người đều được hưởng hạnh phúc, đều được hưởng hòa bình, không ai bị đói nghèo, không ai bị bỏ lại phía sau… Cho nên thông tin của cuộc TĐT 2019 có ý nghĩa hết sức quan trọng cả ở tầm vĩ mô, cả ở tầm vi mô với từng người dân, từng gia đình.

Cuộc TĐT lớn nhất từ trước đến nay

Thông tin thêm về công tác chuẩn bị TĐT 2019, ông Nguyễn Bích Lâm cho biết, đây là cuộc Tổng điều tra lớn nhất từ trước đến nay.

Theo ông, ngành thống kê có 3 loại tổng điều tra (gổm Tổng điều tra kinh tế; Tổng điều tra nông thôn, nông nghiệp thủy sản; Tổng điều tra dân số), trong đó, Tổng điều tra dân số được thực hiện 10 năm 1 lần. Cuộc tổng điều tra dân số lần này là cuộc tổng điều tra lớn nhất so với những lần tổng điều tra trước đây cả về mặt quy mô lẫn ứng dụng phương pháp thực hiện.

Chính vì vậy, từ nhiều năm nay, Tổng cục Thống kê đã chuẩn bị rất cẩn thận và chu đáo cho cuộc Tổng điều tra dân số nhà ở 2019, đặc biệt là trong năm 2018 và những tháng đầu năm 2019.

Cụ thể, về cơ cấu tổ chức, đã thành lập Ban Chỉ đạo Tổng điều tra dân số và nhà ở năm 2019 từ cấp Trung ương tới cấp tỉnh, cấp huyện, cấp xã để chỉ đạo thành công cuộc tổng điều tra này. Trong đó, Ban Chỉ đạo Trung ương do Phó Thủ tướng Chính phủ Vương Đình Huệ làm Trưởng ban.

Thứ hai, Tổng cục xác định phương pháp luận theo các chuẩn quốc tế để áp dụng vào cuộc tổng điều tra lần này.

Thứ ba là xác định cách chọn mẫu để vừa đảm bảo suy rộng được kết quả của các chỉ tiêu, đồng thời phù hợp với mức kinh phí dành cho tổng điều tra.

Thứ tư, là cài đặt những thông tin để tính toán, đánh giá các chỉ tiêu để phục vụ cho việc xây dựng các kế hoạch, chiến lược, thực hiện các cam kết của Việt Nam.

Đặc biệt, là đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin vào tổng điều tra dân số và nhà ở nhằm nâng cao chất lượng thông tin./.